Ελληνική λογοτεχνία

Νο. 7, Του χρόνου κυνήγια,. Ηλίας Λ. Παπαμόσχος (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ)


Για τη θέση νούμερο επτά της λίστας παιδεύτηκα αρκετά. Κυρίως, γιατί υπήρχε στο νούμερο οκτώ το βιβλίο του Μπράμου. Τελικά, επέλεξα μια θέση ψηλότερα μια ακόμη συλλογή διηγημάτων. Τη δεύτερη συγγραφική δουλειά του Ηλία Λ. Παπαμόσχου από την Καστοριά με τίτλο ‘’Του χρόνου κυνήγια’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Και το προτίμησα μεταξύ δύο ισάξιων βιβλίων για ένα πολύ προσωπικό λόγο: Πατάει πάνω στις διηγηματικές φόρμες της σύντομης γραφής τις οποίες καθιέρωσε με μεγάλη επιτυχία από τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς (από τους λίγο παλαιότερους το ίδιο σχόλιο ταιριάζει νομίζω μόνο στον Γιώργο Ιωάννου) ένας από τους αγαπημένους μου δημιουργούς, ο Θεσσαλονικιός Γιώργος Σκαμπαρδώνης.
Και εδώ, έχουμε να κάνουμε με δουλειά που διακρίνεται για την οικονομία αφήγησης (δεκαέξι διηγήματα σε 150 σελίδες). Θεματολογικά, ο συνδετικός κρίκος των ιστοριών του Παπαμόσχου είναι ο χρόνος αν και σε δεύτερο πλάνο περνάνε πολλά στοιχεία (ή μήπως εμμονές γραφής;) που υπήρχαν και στην προ διετίας πρωτόλεια δουλειά του: Οικογενειακές σχέσεις, καθημερινότητα, απώλεια, παιδικοί έρωτες, εφηβικά βιώματα, όλα αυτά όμως αποσπασματικά και όχι στον ίδιο άξονα. Ο Παπαμόσχος, διαλέγει τον τόπο του (Καστοριά) ως χώρο εξιστόρησης και μοιράζεται μεταξύ πρωτοπρόσωπης και τριτοπρόσωπης αφήγησης.
Η γραφή του είναι άριστη, λιτή, αφαιρετική, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η ντοπιολαλιά ή οι δημώδεις εκφράσεις έρχονται να δέσουν αρμονικά με το σύνολο. Και νομίζω ότι εκεί υπερέχει συγκριτικά με το προηγούμενο βιβλίο της λίστας (Άσπρα γένια, Γ. Μπράμος) αφού χειρίζεται με μεγαλύτερη τέχνη τη γλώσσα και η γραφή του είναι άκρως λογοτεχνική. Σε ορισμένα πάντως σημεία λαθεύει ή ξεστρατίζει από υπερβολική, πιθανώς, σιγουριά γραφής με αποτέλεσμα αδόκιμες παρομοιώσεις. Αλλά αυτό είναι καθαρά προσωπική άποψη που δεν έχει να κάνει με φιλολογικές τεχνικές. Το βιβλίο διακρίνεται για την επιμονή στην ατομικότητα των πρωταγωνιστών.
Το βιβλίο του Παπαμόσχου μπορεί να μην διέγραψε τεράστια εμπορική πορεία (εξ΄ ου και η επιλογή του στα αδικημένα) αλλά υπήρχαν αρκετά σημεία που ο δημιουργός δείχνει την αδυναμία του στη μυθοπλασία. Κάτι που προσωπικά με κουράζει σε πολλούς από τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς που δείχνουν μια μονόπλευρη, σχεδόν, έφεση στη γραφή. Τουλάχιστον τρία-τέσσερα από τα διηγήματα (αριθμός πάντως μικρός αν εξεταστεί στο σύνολο των δεκαέξι) ΄΄χάνονται’’ θεματολογικά. Αν κάποιος θέλει να πάρει μια ιδέα από τις καλύτερες και πιο ολοκληρωμένες στιγμές του βιβλίου αρκεί να διαβάσει το ’’Ρομάντζο’’ (ιστορία παλιομοδίτικης ερωτικής απιστίας, ερωτικής εμμονής και εγκατάλειψης ταυτόχρονα μέσα σε μόλις οκτώ σελίδες). Ευχάριστα, διαβάζονται ακόμη το Ιντερλούδιο (ένα διήγημα 300 λέξεων από το οποίο πηγάζει όλη η ευαισθησία και η πατρική αγάπη), ’’Μάτια μου’’, ΄΄Σημάδια’’, ’’Ανακολουθία νεκρώσιμος’’ (σε σαρκαστικό ύφος και γραφή), ’’Στυλιανός ο Αλβανός’’, ’’Ο Αι Σωτήρας’’, ’’Η δεύτερη μάνα’’ (η ιστορία μιας ενδοοικογενειακής ’’υιοθεσίας’’), ’’Οι πέτρες’’, ’’Σαρδέλες’’ και ’’Τα τζιτζίκια’’. Τα υπόλοιπα, ακόμη και σε μια δουλειά τόσο μικρής έκτασης, θα μπορούσαν να λείπουν. Συμπερασματικά: Αν ο Παπαμόσχος δουλέψει πιο πολύ και με μεγαλύτερη έφεση τις ιδέες του θα διαγράψει μια εξαιρετική πορεία στο μέλλον. Διαφορετικά και αν υπάρχει το παρόν blog τα επόμενα χρόνια μάλλον θα είναι μόνιμα μέσα στη λίστα των ’’αδικημένων’’ δημιουργών.