Ελληνική λογοτεχνία

Οι σχέσεις μου με τη δουλειά της Μάρως Δούκα δεν μπορώ να πω ότι είναι οι καλύτερες. Με την έννοια, όχι της μη παραδοχής αλλά της μη…ανάγνωσης. Τα ’’Μαύρα λουστρίνια’’ αγορασμένα πολλούς μήνες νωρίτερα ήταν ένα από τα βιβλία που διάβασα στις καλοκαιρινές διακοπές μου, κυρίως γιατί με ’’τράβηξαν’’ δύο γεγονότα. Το ένα, έχει να κάνει με τη σειρά ’’Η κουζίνα του συγγραφέα’’ (εκδόσεις Πατάκη) στην οποία ανήκει το βιβλίο και πραγματεύεται συγγραφικές αυτοβιογραφίες. Η δεύτερη είναι ότι στους λογοτεχνικούς κύκλους ήταν γνωστή (εκείνο το διάστημα, δεν γνωρίζω αν συνεχίζεται) η άτυπη κόντρα της συγγραφέως με μια τριάδα επίλεκτων κριτικών. Επίλεκτων όσον αφορά τις προσωπικές μου επιλογές (καθαρά αντικειμενικές) αφού ασπάζομαι όλων κι όλων τεσσάρων κριτικών τις απόψεις και τα γραπτά. Οι τρεις ήταν αυτοί που η συγγραφέας υπαινικτικά υποστηρίζει ότι έχουν δημιουργήσει ένα ’’κύκλο ευνοούμενων συγγραφέων’’. Δηλαδή οι Χατζηβασιλείου (Ελευθεροτυπία), Κούρτοβικ (Νέα), Κοτζιά (Καθημερινή). Αν εξαιρέσουμε τις ’’εμμονές’’ των δύο τελευταίων που δεν πιστεύω ότι συνιστούν μεροληπτική αντιμετώπιση και την σχετική τους άγνοια, αδιαφορία ή αδυναμία πληροφόρησης για τους νέους δημιουργούς δεν έχω διακρίνει μεροληψία στη δουλειά της. Και ήθελα να διαπιστώσω αν τελικά η κυρία Δούκα αντιμετωπίζεται άδικα ή δίκαια με βάση, πάντοτε, υποκειμενικά προσωπικά κριτήρια. Ένας τρίτος λόγος (λιγότερο σημαντικός λόγος) ήταν ότι ήταν συμπαθητική η προηγούμενη δουλειά της ’’Αθώοι και φταίχτες’’ (το πρώτο της βιβλίο που διάβασα) και το ιδιαίτερο ύφος γραφής της δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο τον αναγνώστη. Όπως επίσης, οι δύο χαρακτήρες του Τούρκου Σαρίφ και του αστυνόμου Μαθιουδάκη μου φάνηκαν για ένα αδιευκρίνιστο λόγο ’’οικείοι’’ και φιλικοί. Επί της ουσίας και ουχί της…διαδικασίας. Η ιδέα πάνω στην οποία πατάνε τα ’’Μαύρα λουστρίνια’’. Κάπου, στη δεκαετία του ’50 η ηρωϊδα σε ηλικία 11 ετών παίρνει ένα κατοστάρικο για να αγοράσει νεκρικό βελούδο για το σάβανο του πατέρα της. Το μετατρέπει στη διαδρομή σε καλούδια και σε ένα ζευγάρι μαύρα λουστρίνια. Όταν φτάνει στο μαγαζί λέει ψέματα ότι το έχασε και ο μαγαζάτορας τις δίνει το βελούδο αλλά και τα…ρέστα. Από εκεί αρχίζει η περιπλάνηση της ηρωϊδας και συνεχίζεται στη φοιτητική ζωή στην καρδιά της δικτατορίας και μέσα από στερήσεις και βάσανα, βασανιστήρια και γάμο με ένα συγκρατούμενο της, καταλήγουμε στη δημιουργία της συγγραφέως που τελικά ταυτίζεται αυτοβιογραφικά με το έργο της. Η Δούκα κατορθώνει, δηλαδή, να ’’πλάσει’’ μέσα από την κατ’ ουσία αυτοβιογραφία της μια καινούργια ηρωϊδα. Αυτός, ο αλληλο-τροφοδοτούμενος δεσμός είναι ίσως η καλύτερη δυνατή στιγμή του βιβλίου που ουσιαστικά αποτελεί μια προσωπική διαδρομή τριάντα χρόνων, πολλών έργων και αρκετών χιλιάδων αναγνωστών. Τα μαύρα λουστρίνια δεν ’’κοροϊδεύουν’’ τον αναγνώστη και είναι ότι ακριβώς δηλώνουν. Μια αυτοβιογραφία με την αμεσότητα κάποιου που γράφει για οικεία θέματα και προσπαθεί να δομήσει εκ νέου και μυθιστορηματικά τον εαυτό του. Το θέμα είναι πόσο αναγκαίο και πόσο αληθινά μυθιστορηματικό μπορεί να είναι το μοτίβο μιας ζωής. Όχι για τον γράφοντα. Αλλά για τον αναγνώστη. Σε μια παλαιότερη συνέντευξη της κυρίας Δούκα είχα διαβάσει ότι είναι εξαιρετικός και παθιασμένος αναγνώστης και πέραν του μεγάλου έργου της αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος να τη σέβεται ένας ομοιοπαθής. Δεν περιμένω απάντηση φυσικά. Αλλά η ερώτηση νομίζω κρύβει όλη την ουσία. Ως αναγνώστης θα έκλεινε ικανοποιημένη και ’’χορτασμένη’’ τα Μαύρα λουστρίνια, αν μπορούσε να αφαιρέσει από την ανάγνωσή τους, την πολύ λογική και ανθρώπινη προσωπική της συναισθηματική φόρτιση; Εικάζω πως όχι...Τουλάχιστον αυτό συνέβη στην αφεντιά μου. Και ατυχώς, δεν ανήκω ούτε στον κύκλο ’’ευνοούμενων συγγραφέων’’, ούτε ’’ευνοϊκά διακείμενων’’ κριτικών.

Βαθμολογία: 5,5 (με άριστα το 10)

Άλλα είχα σκοπό να γράψω σήμερα. Για κάποιο βιβλίο όπως συνήθως. Επειδή, όμως υπάρχει ζωή έξω από τις χάρτινες σελίδες και τους ήρωες που δημιουργεί η πραγματικότητα των συγγραφέων, επειδή η πραγματικότητα της ζωής είναι απείρως σημαντικότερη αντί να διαβάσετε εμένα και τις φιλολογικές-λογοτοχνικές αμπελοφιλοσοφίες μου σας προτείνω να ρίξετε μια ματιά σε ένα άλλο μπλογκ....
42days.wordpress.com

www.bell,gr
Ισως αρκετοί απορήσουν με την παρουσίαση στα site εκδοτικών οίκων που δραστηριοποιούνται στο λογοτεχνικό βιβλίο με την ύπαρξη των βιβλίων τσέπης Bell. Εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια η Bell/Χαρλένικ Ελλάς έχει κυκλοφορήσει χιλιάδες τίτλους σε βιβλία τσέπης και η πλειοψηφία τους προέρχεται από τον χώρο της εμπορικής λογοτεχνίας ή του λεγόμενου pulp fiction. Για πολλά χρόνια, οι συγκεκριμένες εκδόσεις ήταν η μοναδική ευκαιρία των ελλήνων βιβλιόφιλων να γνωρίσουν συγγραφείς του εξωτερικού. Ο Στίβεν Κινγκ, ο Λάντλαμ, ο Γκρίσαμ, ο ΛεΚαρέ, ο Χάρις (συγγραφέας της Σιωπής των αμνών) συστήθηκαν στο ελληνικό κοινό μέσω των εκδόσεων Bell και τα βιβλία τσέπης είναι μια μάλλον παρεξηγημένη ιστορία στη χώρα μας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες πλέον ακόμη και τα καλύτερα λογοτεχνικά έργα μετά τις πρώτες τους εκδόσεις σε σκληρό εξώφυλλο κυκλοφορούν (σε πιο προσιτή τιμή) και σαν βιβλία τσέπης. Πέραν όλων των υπολοίπων, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και μέχρι σχεδόν τα μέσα της ήταν και τα μοναδικά βιβλία, κοντινά με τη λογοτεχνία, που επιτρεπόταν να διαβάζουν οι Έλληνες στρατιώτες! Όλα τα υπόλοιπα, μέσα στη γενικευμένη άγνοια της εποχής ήταν μισο-απαγορευμένα αφού για τους σκληροπυρηνικούς ’’καραβανάδες’’ αποτελούσαν ’’ενδεχόμενη πηγή διάδοσης κομμουνιστικών ιδεών στο στράτευμα’’. Μέσα στον πλούτο των εκδόσεων τους έχουν περάσει και ουκ ολίγα λογοτεχνικά ’’διαμάντια’’, πέρα από καθαροίαμα βιβλία κατασκοπείας ή περιπέτειας ή ’’ροζ’’ αναγνώσματα. Στο site των εκδόσεων, φιλικό και βολικό στην εξερεύνησή του, υπάρχουν πληροφορίες και για τις εκδόσεις αλλά κυρίως για τους ουκ ολίγους συγγραφείς που έχουν παρελάσει στη χώρα μας σε βιβλία τσέπης και η συγκεκριμένη data πληροφοριών είναι πολύ χρήσιμη. Τελευταία, κυκλοφόρησαν και μερικά βιβλία σε μεγάλο σχήμα, όχι για το περίπτερο αλλά για τα βιβλιοπωλεία όπως το A hard day's write με τις ιστορίες πίσω από τα τραγούδια των Beatles ή το Περί συγγραφής του Στίβεν Κινγκ.

www.deagostini.gr
Παρακλάδι της Ιταλικής εταιρείας μετράει περίπου δέκα χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα. Πέρα από τα συλλεκτικά αντικείμενα ή τον μοντελισμό υπάρχουν και βιβλία στο εμπόριο από τη συγκεκριμένη εταιρεία. Εστιάζεται σε δύο σειρές (κλασική και ρομαντική λογοτεχνία) και σε βιβλία μινιατούρες που μπορεί να μην αφορούν τον απαιτητικό αναγνώστη αλλά προσφέρονται για εκείνους που θέλουν μια ’’καλαίσθητη’’ και προς...επίδειξη βιβλιοθήκη. Κυκλοφορούν βιβλία με έργα του Σαίξπηρ, του Μπαλζάκ, του Ουγκό, του Καβάφη, του Αισχύλου, του Καρκαβίτσα, της Τζέιν Οστιν αλλά και με συνταγές μαγειρικής του Ηλία Μαμαλάκη!!! ’’Κλικ’΄’ στην ενότητα ’’Βιβλία’’ που υπάρχει στην πρώτη σελίδα του site και στη δεξιά πλευρά για όποιον ενδιαφέρεται. Από την πρώτη σελίδα πληροφορήθηκα ότι η εταιρεία είναι μέσα στις πέντε πρώτες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας σε τζίρο, κέρδη και κύκλο εργασιών. Φαντάζομαι ότι αυτό δεν αφορά τις λογοτεχνικές εκδόσεις...Το site είναι λιτό, εύχρηστο και γρήγορο για τον επισκέπτη.

www.dian.gr
Μικρή, πολυσχιδής εταιρεία που όμως έχει ρίξει στην αγορά από το 1987 μέχρι σήμερα 32 μεταφράσεις έργων του Σοφοκλή, του Αισχύλου και του Ευριπίδη. Οποιος θέλει να γνωρίσει τους Ελληνες κλασικούς σε μετάφραση δεν έχει να ψάξει πολύ στο site της εταιρείας αφού τα πάντα υπάρχουν στην πρώτη σελίδα και η περιήγηση γίνεται εύκολα και γρήγορα.

http://www.spidertale.blogspot.com/

Το συγκεκριμένο blog το ανακάλυψα την περασμένη άνοιξη, ενώ ήδη ο ιδιοκτήτης του Simon είχε ξεκινήσει να γράφει τη νουβέλα (;) ’’Σκυλιά στη βροχή’’. Το ερωτηματικό μπαίνει γιατί δεν είναι ευδιάκριτο το που θα τελειώσει και ποιο είναι το ακριβές μέγεθος και όχι για λόγους…αμφισβήτησης. Ο Θεσσαλονικιός blogger έχει φτάσει στα 15 κεφάλαια (όχι ιδιαίτερα ευμεγέθη) και μάλλον πλησιάζει προς την κορύφωση αλλά αυτό είναι κάτι που ξέρει μόνο ο ίδιος.
Στην ουσία των πραγμάτων. Από τους wannabe συγγραφείς που προβάλλουν ή καταθέτουν διαδικτυακά τη δουλειά τους νομίζω ότι ο Simon είναι μια από τις καλύτερες περιπτώσεις. Δυνατές περιγραφές και δημιουργία μιας καθαρόαιμης noir ιστορίας σε φουτουριστική ατμόσφαιρα. Επιρροές από κλασικά κόμικς (Sin City ενδεχομένως ή κάτι σχετικό) την ατμόσφαιρα των οποίων κατορθώνει να δώσει με πολύ σωστό τρόπο, σε πολλά σημεία αν κάποιος προσπαθήσει να ντύσει με εικόνες τη δουλειά του θα ανατρέξει σε κινηματογραφικά έργα όπως η κλασική ’’Πρωϊνή περίπλος’’ του Νικολαϊδη ή την πιο πρόσφατη δουλειά του ’΄Ο χαμένος τα παίρνει όλα’’.Σε μια πόλη (οι αναφορές στη Θεσσαλονίκη είναι νομίζω ξεκάθαρες σε αρκετά σημεία) που υπαινικτικά μοιάζει χωρισμένη στο κέντρο της και στις παρακμιακές Παλιές Γειτονιές στήνεται, κάπου στο όχι μακρινό μέλλον, ένα παράξενο κυνηγητό με στόχο τον Λευτέρη, ένα άνθρωπο που τα μάτια του λάμπουν στο σκοτάδι και μοιάζει να έχει δυνάμεις ή ένστικτα ζώου. Στο κατόπι του δίδυμοι δολοφόνοι με ξυράφια, μητέρα του μια μάγισσα, συνοδοιπόροι του δύο χαμίνια του δρόμου, ένα σχολείο με άστεγους και επικεφαλής τον Ιερέα. Το ντεκόρ συμπληρώνει ένας δημοσιογράφος που κυκλοφορεί με 45άρι στο σακάκι και ακούει τις φωνές της νεκρής μητέρας του στο κεφάλι. Αυτά είναι τα απαραίτητα εισαγωγικά στοιχεία για να βυθιστεί ο αναγνώστης στο σύμπαν που έχει δημιουργηθεί στα Σκυλιά στη βροχή. Η περίπου μιάμιση ώρα που απαιτείται για τη ’’γρήγορη’’ ανάγνωση των 15 κεφαλαίων μόνο χαμένος χρόνος δεν είναι για όποιον επισκεφτεί το blog αν και έχω την αίσθηση ότι το σύνολο της δουλειάς χάνει πόντους στην οθόνη ενός υπολογιστή και μακριά από τη χάρτινη μαγεία. Ενδεχομένως, πέρα από ένα εξαιρετικό διήγημα θα μπορούσε να χρησιμεύσει και σαν σενάριο για κόμικς, αρκεί να υπάρχει διαθέσιμος Έλληνας δημιουργός με….noir επιρροές. Δύο παρατηρήσεις που πάντως δεν αφαιρούν κάτι από το σύνολο. Η εναλλαγή από πρωτοπρόσωπη σε τριτοπρόσωπη αφήγηση δεν είναι πάντοτε ’’ομαλή’’ και μάλλον μπερδεύει, ενώ ο Simon ορισμένες φορές κάνει μικρά ή μεγάλα λάθη στα ονόματα των πρωταγωνιστών δημιουργώντας ένα μικρό κομφούζιο. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί χωρίς να καταφεύγει σε λογοτεχνικές ακρότητες ή ευρήματα εντυπωσιασμού είναι καλή αν και σε ορισμένα σημεία ’’δραπετεύει’’ από τις δυσκολίες του κειμένου χρησιμοποιώντας κλισέ που θυμίζουν πιο πολύ δημοσιογραφική παρά λογοτεχνική γραφή. Μια ματιά και αρκετή ανάγνωση την αξίζει πάντως και με το παραπάνω.

Σε πολλά από τα e-mail που παίρνω υπήρχε η ίδια πάνω-κάτω απαίτηση. Αφού τους περασμένους μήνες στο blog έγινε εκτενής αναφορά σε όλα τα site των Ελλήνων συγγραφέων (όσων τουλάχιστον υπέπεσαν στην αντίληψή μας) να γίνει κάτι ανάλογο με τα site των εκδοτιοκών οίκων, ώστε να ολοκληρωθεί η ’’χαρτογράφηση’’ του διαδικτύου όσον αφορά τουλάχιστον τους χώρους που αφορούν την ελληνική λογοτεχνία. Στην Ελλάδα, δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 300 εκδοτικοί οίκοι με ποικίλα όσα ενδιαφέροντα, όσον αφορά το είδος των εκδόσεων τους. Έγινε μια καταγραφή όσων επικεντρώνονται στη λογοτεχνία και σιγά-σιγά θα παρουσιαστούν όλοι από το blog. Με αλφαβητική, εννοείται, σειρά και ξεκίνημα απ’ αυτούς που η ονομασία τους είναι με λατινικούς χαρακτήρες.

www.anubis.gr
Εκδοτικός οίκος που κατόρθωσε μέσα στην τελευταία πενταετία να ταυτίσει το όνομα του με την επιστημονική φαντασία και τα ευρύτερα παρακλάδια της και αυτή τη στιγμή στο είδος κατέχει το κυρίαρχο μερίδιο της αγοράς. Το site του οίκου είναι γρήγορα, εύχρηστο και με ακρετά νεανικό interface αφού οι εκδόσεις κυρίως αφορούν νεαρούς σε ηλικία αναγνώστες. Ντιούν. Αρχοντας των δαχτυλιδιών αλλά και κόμικς με τη μορφή ολοκληρωμένων graphic novels παρουσιάζονται στην πρώτη σελίδα αλλά ο κατάλογος είναι μεγάλος και χρειάζεται αρκετή ώρα ψαξίματος. Σε δεύτερη, μάλλον, μοίρα και ποσοτικά αλλά και από πλευράς ενδιαφέροντος έρχονται οι κατηγορίες βιβλίων μεταφυσικής, επιστημονικών εκδόσεων, business. Εσχάτως πάντως απ’ ότι φαίνεται και από το ΤΟΠ των πωλήσεων τα βιβλία του εκδοτικού οίκου που πουλάνε περισσότερο έχουν να κάνουν με...pilates και yoga!

www.athensvoice.gr
Προβληματίστηκα για το αν έπρεπε να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο site αφού σε ποσοστό 95% αφορά την ομώνυμη εφημερίδα. Από τη στιγμή, όμως, που υπό την σκέπη της και την αιγίδα της έχουν εκδοθεί μια δεκάδα βιβλία θα ήταν άδικο να την προσπεράσω. Οι εκδόσεις υπό τον γενικό τίτλο Athens Voice Books αφορούν εκτός από οδηγούς πόλεις και τη λογοτεχνία με ένα μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου και μια συλλογή διηγημάτων (Χαριλάου Τρικούπη 22) με γνωστά ονόματα συγγραφέων. Βέβαια, για να τα ανακαλύψει ο επισκέπτης του site όλα αυτά χρειάζεται αρκετή... φαντασία και ψάξιμο. Τελικά, για να φτάσει κάποιος στα Athens Voice Books πρέπει αρχικά να κλικάρει στην ενότητα ’’about AV'' στην πρώτη σελίδα του site και από εκεί στην υπο-ενότητα εκδόσεις.

O Τάσος Χατζητάτσης εύκολα μπορεί να καταταχθεί σε μια σπάνια κατηγορία λογοτεχνών του καιρού μας: Υπερβολικές ευαισθησίες, λεπτότητα λόγου και καλή παιδεία. ’’Το μονόξυλο στο ποτάμι’’ (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ) ήταν λογικό από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας του την περασμένη άνοιξη να συγκεντρώσει πάνω του τις ματιές των κριτικών αλλά και μια αξιόλογη εμπορική πορεία. Βραβευμένος, ως προτοεμφανιζόμενος με τους εξαιρετικούς ’’Έντεκα Σικελιανούς Εσπερινούς’’ παρουσίασε την καινούργια του δουλειά, ένα σπονδυλωτό μυθισότημα με άξονα δύο φωτογραφίες τριών φίλων που απέχουν μεταξύ τους δεκαετίες. Από την προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης μέχρι την ωριμότητα, τη δημιουργία οικογενειών και την…μεταφορά τους σε ένα επαρχιακό ξενοδοχείο. Θεματικά, ο Χατζητάτσης προσπάθησε να χειριστεί ένα ’’χιλιοπαιγμένο σενάριο’’ και αυτό εξ’ ορισμού στερεί και αποψιλώνει από την ’’αναγνωστική αγωνία’’ τη δουλειά του. Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο. Το δεύτερο έχει να κάνει πλέον με την τεχνική που χρησιμοποιεί στην αφήγηση και στο ’’μοντάρισμα’’ των ιστοριών του. Ο αφηγητής, εικάζει ο αναγνώστης από τα κείμενα ότι είναι ένας από τους φίλους αλλά ενδεχομένως και περισσότεροι του ενός, κάνει απλή καταγραφή που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεφεύγουν από την αναγκαία αφηγηματική αποστασιοποίηση και φτάνουν στα όρια της ’’ψυχρότητας’’ προς την ίδια την ιστορία που πραγματεύεται. Το τρικ της αποθήκευσης των φαντασιώσεων του και της αποθήκευσης τους στον ηλεκτρονικό υπολογιστή δεν προσφέρει ιδιαίτερα, ενώ τα χρόνια που περνούν και βρίσκουν πια ηλικιωμένο και κουρασμένο τον αφηγητή, ίσως αποτελούν μια έμμεση μεταφορά και σχόλιο για τη δυσκολία έμπνευσης ενός λογοτέχνη στη σημερινή εποχή, ενώ είναι διάχυτη σε όλη τη δουλειά η μοιρολατρεία και ο πεσιμισμός, κυρίαρχα σημεία που μπορεί κάποιος εύκολα να ανιχνεύσει στα χνάρια γραφής του Χατζητάτση από την εποχή των ’’Εσπερινών’’ ακόμη. Στα συν της γραφής του Χατζητάτση η αμεσότητα και η ακρίβεια του λόγου (όχι όμως και των νοημάτων που πολλές φορές είναι δαιδαλώδη), η σφικτή αφήγηση και η ικανότητα του να δένει αρμονικά καθημερινές απλές στιγμές με φιλοσοφικές ατάκες ή ’’δάνεια’’ από αγαπημένους του λογοτέχνες. Συγγραφικά, κατορθώνει να κρατήσει τον έλεγχο του βιβλίου και στις 200 σελίδες παρότι όπως έγινε γνωστό τα κείμενα είχαν δημοσιευτεί αυτούσια και κατακερματισμένα (έξι από τα συνολικά δεκαπέντε) σε εφημερίδες και περιοδικά και συγκολλήθηκαν ειδικά για τη δημιουργία του βιβλίου. Στα επί μέρους τώρα τα πρώτα κείμενα (Φωτογραφίες, Βιογραφίες) ουσιαστικά αποτελούν την εισαγωγή και τη γνωριμία με τα πρόσωπα του έργου και στην πορεία ακολουθούν τα πάθη (και τα λάθη) των τριών φίλων μέχρι σχεδόν την έβδομη δεκαετία της ζωής τους. Από τα υπόλοιπα κείμενα ξεχώρισα περισσότερο τη ’’Σφενδόνη’’, το ’’Σα σπασμένα φτερά’’ και τη ’’Μποτίλια στο πέλαγος’’ όπου ο Χατζητάτσης φλερτάρει με μεγάλη επιτυχία με ένα λόγο πιο ποιητικό (και τη γραφή που μάλλον του ταιριάζει περισσότερο) αντίθετα το ’’Κατηχητικό’’ και η ’’Ελπίδα’’ μοιάζουν πολύ συνηθισμένα. ’’Η σημαία’’ και το ’’Απιστίες και άπιστοι’’ έχουν καλές στιγμές, ενώ τα πολεμικά ανδραγαθήματα των Βαλκανικών πολέμων (μέσα από τις γραπτές αναμνήσεις ενός παππού) αξίζουν μόνο για την προσπάθεια να γραφτούν σε ’’γλώσσα εποχής’’. Είναι και αυτό ένα ακόμη γνώρισμα του βιβλίου που κερδίζει πόντους. Η δυνατότητα του Χατζητάτση να αλλάζει πηγές, λογοτεχνικές τεχνικές αφήγησης χωρίς αυτό να αποστερεί κάτι από το σύνολο ή να το μετατρέπει σε ανομοιόμορφο. Μάλλον το αντίθετο, έστω και αν οι εναλλαγές αυτές ποσοτικά για το μέγεθος μιας δουλειάς 200 σελίδων μάλλον καταλήγουν στην υπερβολή (ως προς τη συνεχή, σχεδόν, χρήση τους). Ο Χατζητάτσης, παράλληλα, χρησιμοποιώντας ως φόντο πολύ γνωστές στιγμές της ελληνικής ιστορίας κατορθώνει να φτάσει στη σημερινή απαξιωτική κοινωνία χωρίς όμως να ξεπέσει στο επίπεδο του μελοδραματισμού, αφού πολλά εννοούνται με ’’υποδόρια νοήματα’’ και δυνατούς υπαινιγμούς μέσα από τη ζωή του Αγγελου, του Κυριάκου και του Αποοστόλη. Και καταλήγει στην ίδια την απομυθοποίηση του αφηγητή που έχει ’’ξεχάσει’’ το πιο σημαντικό κομμάτι της ζωής του ή καλύτερα το έχει διαστρεβλώσει, όπως γίνεται αντιληπτό στο ταιριαστά μελαγχολικό (όπως και όσα έχουν προηγηθεί) φινάλε. Δεν θεωρώ το βιβλίο του Χατζητάτση την καλύτερη στιγμή του και θα σύστηνα σε όποιον θέλει να τον γνωρίσει να ξεκινήσει από τους ’’Εσπερινούς’’ και να μπει από εκεί στο...νόημα.

Βαθμολογία: 6(με άριστα το 10)

Θα φανεί αντάξιος του πατέρα του; Αν αυτό συμβεί τότε θα μιλάμε για ένα νέο συγγραφικό έπος. Σήμερα, ο γιος του Τζον Ρόναλντ Τόλκιεν ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμος να εκδώσει τη φερόμενη ως συνέχεια του ’’Αρχοντα των δαχτυλιδιών’’. Τίτλος του ΄΄Ο γιος του Χάριν’’ και σύμφωνα με τη δήλωση του Κρίστοφερ Τόλκιεν το βιβλίο είχε ξεκινήσει να γράφεται από τον πατέρα του και αυτός συμπλήρωσε την ημιτελή δουλειά του. Όσον αφορά το θέμα, θα κινείται πάλι γύρω από τη μυθολογία της Μέσης Γης και ορισμένα μικρά κομμάτια του είχαν εκδοθεί με τη μορφή διηγημάτων παλαιότερα. ’’Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών’’ έχει πουλήσει πάνω από 50 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον πλανήτη αλλά πέρα από τους φανατικούς πιστούς του Τόλκιεν που θεωρούσαν το βιβλίο cult δημιούργημα για πολλές δεκαετίες κέρδισε νέους αναγνώστες με την κινηματογραφική τριλογία. Ήδη, μερικές ώρες μετά τις εξαγγελίες του Κρίστοφερ Τόλκιεν άρχισε στο διαδίκτυο η φημολογία ότι ο σκηνοθέτης Πίτερ Τζάκσον έχει ήδη εξασφαλίσει τα δικαιώματα του βιβλίου. Όσο για την ελληνική αγορά; Τα δικαιώματα του Άρχοντα των δαχτυλιδιών έχει ο Κέδρος. Η νέα δουλειά της οικογένειας Τόλκιεν εκδίδεται από τους ίδιους Αμερικάνικους και Βρετανικούς οίκους οπότε αν δεν προκύψει κάποια έκπληξη ή πλειστηριασμός στις διεθνείς εκδόσεις βιβλίου μάλλον από τον Κέδρο θα εκδοθεί και η συνέχεια. Λογικά, στην ελληνική αγορά το βιβλίο αναμένεται το καλοκαίρι του 2007.
- Ξεκίνησε και η φθινοπωρινή έκθεση βιβλίου στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Σύμφωνοι, ο καιρός δεν πολυβοηθάει, οι εκδηλώσεις δεν διαφημίστηκαν από τον Σύλλογο Εκδοτών (πάνε εκείνες οι παλιές αφίσες που γέμιζαν κάθε γωνία της Αθήνας) και γενικά η έκθεση βιβλίου δεν έχει ανανεωθεί ως ιδέα τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά είναι σωστά αλλά απλές ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ για εκείνους που δεν θέλουν να πάνε. Όλοι οι υπόλοιποι πάμε για τα βιβλία, για τη χαρά του…ψαξίματος, για την ανακάλυψη ενός βιβλίου που μας είχε διαφύγει και δεν δίνουμε σημασία σε ασήμαντες ’’τεχνικές λεπτομέρειες’’.
- Σημαντική ως κίνηση είναι και η 1η διεθνής έκθεση κόμικ (ή κόμιξ) που αρχίζει στις 25 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη με τίτλο Προβλήτα 2006 και τιμώμενη χώρα την Ισπανία. Η λεγόμενη και ’’ένατη τέχνη’’ έχει φανατικούς φίλους και μπορεί ορισμένοι να μην την συμπεριλαμβάνουν στα λογοτεχνικά είδη αλλά έχω εντελώς διαφορετική εντύπωση και εκτίμηση, αφού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της επιστημονικής φαντασίας. Χώρια που Έλληνες δημιουργοί-σχεδιαστές όπως οι Κυριαζής, Ζερβός, Δερβενιώτης (αναφέρω μερικούς ενδεικτικά) θα μπορούσαν να κάνουν καριέρα και σαν ατόφιοι λογοτέχνες, Οι ιδέες δεν τους λείπουν…
- Δυστυχώς, συνεχίζονται και οι απολύσεις αξιόλογων στελεχών σε εκδοτικούς οίκους. Ειδικά, δύο συγκεκριμένοι οίκοι έχουν μετατρέψει τα γραφεία τύπου τους σε ’’ηλεκτρικές καρέκλες’’ όπου δεν στεριώνει άνθρωπος. Κρίμα κι’ άδικο αφού η εκδοτική βιομηχανία στερείται αριθμητικά πολλών αξιόλογων στελεχών για να ’’διώχνει’’ και τα ικανά. Ονόματα δεν γράφω, κυρίως για να μην μειώσω όσους αδικήθηκαν αλλά η…αιχμή έχει συγκεκριμένους αποδέκτες.

Μπορεί η αναθεωρημένη τελική έκδοση της πιο εμπορικής δουλειάς του Κώστα Μουρσελά (Βαμμένα κόκκινα μαλλιά) που έριξε στην αγορά ο καινούργιος του εκδοτικός οίκος, τα Ελληνικά Γράμματα, να έμειναν στην τέταρτη θέση του δημοψηφίσματος του μπλογκ (τα αποτελέσματα λίγο πιο κάτω) αλλά η καινούργια του δουλειά δύσκολα θα μείνει έξω από την κορυφή των ευπώλητων. Μέσα στους φθινοπωρινούς μήνες κυκλοφορεί το βιβλίο του ’’Παλιώνουν οι άνθρωποι’’ στο ίδιο γνωστό ερωτικό ύφος του Μουρσελά και ήδη ξέρουμε ένα βιβλίο που θα ’’αγκυροβολήσει’’ στην κορυφή των πωλήσεων. Από τις υπόλοιπες φθινοπωρινές εκδόσεις ξεχωρίζω δύο ακόμη βιβλία που το καθένα για διαφορετικούς λόγους θα συζητηθεί.
Έχει ξαναγραφτεί στο μπλογκ ότι ένας από τους λιγοστούς σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς που δικαιούται να γράφει δοκίμια, έρευνες, αναλύσεις ή στοχασμούς για τη λογοτεχνία είναι ο Άρης Μαραγκόπουλος. Στην καινούργια του δουλειά ο συγγραφέας και υπεύθυνος για τις εκδόσεις ελληνικής λογοτεχνίας στα Ελληνικά Γράμματα με τίτλο ’’Η μανία με την άνοιξη’’ επιχειρεί κάτι αληθινά δύσκολο. Οι ήρωες του, σύγχρονοι ακτιβιστές της Αριστεράς έρχονται σε αντιπαράθεση και αντιπαραβολή με την ηρωίδα της ’’Χαμένης Άνοιξης’’ του Στρατή Τσίρκα. Εγχείρημα που θα συζητηθεί και στους λογοτεχνικούς κύκλους εκτός από αυτούς της ευρύτερης Αριστεράς και αποδεικνύει ότι η ποιότητα δεν συμπορεύεται υποχρεωτικά με την εμπορικότητα ενός βιβλίου. Τον συνδυασμό αυτό θα προσπαθήσει για μια ακόμη φορά να συνδυάσει η βετεράνος της γραφής Μάρω Βαμβουνάκη. Σε νέο εκδοτικό οίκο (Ψυχογιός), επιλογή που μάλλον ξενίζει αφού περί της βιβλιο-αισθητικής του συγκεκριμένου οίκου έχω ποικίλες όσες ενστάσεις αλλά με ένα φανατικό προσωπικό κοινό να την ακολουθεί η Βαμβουνάκη θα κυκλοφορήσει τη νέα της δουλειά. Μια κατάδυση στην ανθρώπινη ψυχή αλλά και κριτική ματιά στη μόδα της ψυχοθεραπείας είναι το βασικό θέμα του βιβλίου, 26ου της πολυγραφότατης Βαμβουνάκη, που αν δεν κάνω λάθος είχε εκδώσει τα προηγούμενα 25 βιβλία της σε δύο μόλις εκδοτικούς οίκους (Δόμος, Φιλιππότης). Δεν αποκλείεται πάντως η αλλαγή εκδοτικού οίκου να την επαναφέρει στα πολύ ψηλά επίπεδα πωλήσεων, αν και για να είμαι ειλικρινής μόνο το γεγονός ότι με βάση ένα παλαιότερο βιβλίο της έδωσε έμπνευση για ένα από τα καλύτερα ελληνικά τραγούδια (Οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο) φτάνει και περισσεύει. Τίτλος του νέου βιβλίου ’’Ο παλιάτσος και η Άνιμα’’. Υποσημείωση της...επόμενης μέρας: Έφτασε στα χέρια μου το εξώφυλλο του βιβλίου της Βαμβουνάκη και ένοιωσα έκπληξη με την ασυνήθιστα καλή αισθητική του. Εκ των υστέρων πληροροήθηκα ότι ήταν επιλογή της συγγραφέως! Η ουσία όσων έγραψα παραπάνω πάντως δεν αλλάζει.
- ’’Εκλεισε’’ η ψηφοφορία για τα καλύτερα βιβλία του Μαϊου με τελικό νικητή ένα κλασικό έργο που νομίζω ότι ψηφίστηκε για αυτό ακριβώς το λόγο και όχι με αφορμή την κυκλοφορία του στα νεοελληνικά. ’’Η φόνισσα’’ του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μάζεψε 34 ψήφους και επικράτησε τις τελευταίες μέρες του ταξιδιωτικού χρονικού του Κωστή Γκιμοσούλη ’’Εξομολόγηση σ’ ένα Κολομβιανό σκύλο’’ (31 ψήφοι). Ακολούθησαν με 28 ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς (Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου, Γιώργος Σκαμπαρδώνης) και με 24 η αναθεωρημένη τελική έκδοση των Βαμμένων κόκκινων μαλλιών του Μουρσελά. Από τα συνολικά 34 υπό ψήφιση βιβλία τη δεκάδα συμπλήρωσαν οι Ερμοκοπίδες του Παναγιώτη Μπαλτάκου (14 ψήφοι), Καλός καιρός-μετακίνηση της Μαρίας Μήτσορα και Φάδερ ημών του Μάνου Βουράκη (13 ψήφοι), Η αυτοβιογραφία ενός βιβλίου του Μισέλ Φάις (9), Τρεις δεκάρες και άλλα αφηγήματα του Ε.Χ. Γονατά (7) και στη δέκαρη θέση παρέα ο Θοδωρής Καλλιφατίδης (Στο βλέμμα της) και ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Φίλοι) με 6 ψήφους το καθένα. Φανερά, στους επισκέπτες-αναγνώστες του μπλογκ δεν αρέσουν τα ευπώλητα αφού ελάχιστες ψήφους πήραν τα βιβλία της Γαλανάκη, της Ελευθερίου και του Μάτεσι και ευτυχώς μόνο μια ψήφο οι…Μαμάδες Βορείων Προαστείων. Μηδέν ψήφους για το καινούργιο βιβλίο της Ιφιγένειας Θεοδώρου (και εμπορική αποτυχία μετά τις 12.000 αντίτυπα που είχε πουλήσει απρόσμενα το προηγούμενο βιβλίο της Μελέκ, θα πει άγγελος), Η μεθυσμένη γυναίκα της Σταυρακοπούλου αλλά και οι δουλειές των Μαρία Πάουελ, Τάσου Χατζητάτση, Ηλία Μαγκλίνη. Ήδη, βρίσκεται σε εξέλιξη η νέα ψηφοφορία με τη λίστα των καλύτερων βιβλίων του Ιουνίου.
- Ξεκίνησε το διαδικτυακό ταξίδι του το δεύτερο τεύχος του on-line περιοδικού για την ποίηση στη διεύθυνση http://www.poetica.com/. Περιλαμβάνει αφιέρωμα στον ποιητή Γιώργο Καραβασίλη, ανέκδοτα ποιήματα των Βασίλη Αμανατίδη, Ελισάβετ Αρσενίου, Δημήτρη Λεοντζάκου, ’Ικαρου-Γιώργου Μπαμπασάκη (ο μίστερ Happy Few είναι από τους αγαπημένους μου δημιουργούς), Σωτήρη Σαράτση και μεταφρασμένα ποιήματα των Dante Alighieri, Luis Vaz da Camoes, Lope de Vega, Leopoldo Lugones, Reichmann Sebastian, Sylvia Plath. Συνέντευξη του Χρήστου Κανελλόπουλου, δοκίμια των Αλέξη Ζήρα, Σάββα Μιχαήλ, Γιώργου Μπλάνα, Κλεοπάτρας Λυμπέρη και Γιάννη Ζέρβα. Στην αγγλική βερσιόν του site υπάρχουν ποιήματα των Peter Riley, Joan Elies, Mihai Eminescu, Γιώργου Χουλιάρα και Γιάννη Ζέρβα. Φυσικά υπάρχουν και οι μόνιμες παρουσιάσεις και κριτικές ποιητικών συλλογών.

Πολλοί από τους αναγνώστες του μπλογκ έχουν εκδηλώσει κατά διαστήματα εικαστικές ανησυχίες ή προβληματισμούς. Σημαντικό κομμάτι των βιβλίων, ορισμένες φορές ’’κρύβει’’ μικρά έργα τέχνης, είναι το εξώφυλλο. Υπάρχουν βέβαια και οι ακριβώς αντίθετες περιπτώσεις, όπου πολύ καλά σε περιεχόμενο βιβλία ’’χάνονται’’ από ένα κάκιστο εξώφυλλο.
Μια αρχική σκέψη είναι να δημιουργήσουμε στο πλαίσιο αυτού του ποστ ένα κολάζ με εξώφυλλα και επειδή το θέμα δεν μπορεί να μπει σε….ψηφοφορία ή υπό κρίση το ζητούμενο είναι να υπάρξει μια διαδραστική κατάσταση. Όποιος, λοιπόν ενδιαφέρεται, σχολιάζοντας το παρόν ποστ γράφει ποιο θεωρεί το καλύτερο ή το πιο επιτυχημένο εξώφυλλο βιβλίου που έχει διαβάσει. Θα ΄΄ανεβάσω΄΄ όλα τα εξώφυλλα που θα προταθούν και το ποστ θα συμπληρωθεί με τη μορφή κολάζ. Νομίζω ότι το τελικό αποτέλεσμα με τα συγκεντρωμένα εξώφυλλα θα έχει αρκετό ενδιαφέρον. Και οπτικό και ουσιαστικό…
- Σύντομα θα ολοκληρωθεί και η ψηφοφορία για τα καλύτερα βιβλία του Μαϊου και θα προστεθεί η αντίστοιχη για τον Ιούνιο βασισμένη πάντοτε στη λίστα βιβλίων για τα οποία γράφτηκε κριτική μέσα στο συγκεκριμένο μήνα στις ημερήσιες εφημερίδες. Λίστα την οποία δημοσιεύει σε μηνιαία βάση το περιοδικό ’’Διαβάζω’’.

Πρόκειται για μια δουλειά που δεν περίμενα ποτέ ότι θα εκδοθεί. Το ίδιο ακριβώς πίστευε για χρόνια και ο δημιουργός της. Κι’ όμως, το βιβλίο του Θεσσαλονικιού δημοσιογράφου Θανάση Τριαρίδη ’’Τα μελένια λεμόνια’’ θα βρεθούν μέσα στους προσεχείς μήνες στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Την ευθύνη, αληθινή ευθύνη, της έκδοσης ανέλαβε ο εκδοτικός οίκος ’’Τυπωθήτω’’ του Γ. Δαρδανού, στον οποίο την επιμέλεια εκδόσεων έχει ο ίδιος ο Τριαρίδης. Ο συγγραφέας δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενος αλλά τα τελευταία χρόνια είχε ’’δημιουργική σιγή’’ ή καλύτερα ’’εκδοτική σιγή’’ με αφορμή τις διαδοχικές απορρίψεις των ’’Μελένιων λεμονιών’’ από τους εκδοτικούς οίκους. Ο Τριαρίδης, 36 ετών, σήμερα με σπουδές νομικής έγινε γνωστός ως ακτιβιστής για τα δικαιώματα των τσιγγάνων αλλά και με αφορμή τα όσα έγιναν το καλοκαίρι του 2005 στην εφημερίδα Μακεδονία. Η διεύθυνση της εφημερίδας αρνήθηκε τότε να δημοσιεύσει κείμενο του με θέμα την κομμένη, παλιά, μακεδονική γλώσσα και την επαναφορά της στα σχολεία και δημιουργήθηκε ολόκληρος σάλος που οδήγησε, τελικά, στην αποχώρησή του από την εφημερίδα. Το ένατο βιβλίο του εκδόθηκε το 2003 από τον Πατάκη (τίτλος ’’Η μουγκή καμπάνα’’) αλλά έκτοτε υποχρεώθηκε μόνο σε ιντερνετική δράση αφού τόσο ο Πατάκης, όσο και οι Σύγχρονοι Ορίζοντες αλλά και μερικοί ακόμη εκδοτικοί οίκοι αρνήθηκαν να τυπώσουν ’’Τα μελένια λεμόνια’’.
Γιατί; Αντιγράφω τα όσα γράφει ο ίδιος ο Τριαρίδης (και είναι αρκούντως επεξηγηματικά) στον διαδικτυακό του χώρο για να γίνει αντιληπτό το γιατί το βιβλίο θα ξεσηκώσει σάλο ειδικά στους εκκλησιαστικούς κύκλους. Αλλά και τις συζητήσεις που θα ξεκινήσουν στους λογοτεχνικούς κύκλους για τα όρια που μπορεί να φτάσει η τέχνη. Και αν θυμηθούμε την όχι και μακρινή υπόθεση της καταδίκης Αυστριακού δημιουργού κόμιξ επειδή τόλμησε να εικονογραφήσει τη ζωή του Χριστού τότε μάλλον ’’Τα Μελένια λεμόνια’’ (συνοδευτικός υπότιτλος ’’Η διαθήκη των γκαβλωμένων ανθρώπων’’) θα ξεσηκώσουν μια σειρά συζητήσεων και αντιδικιών. Μεταφέρω, λοιπόν, στο blog ένα μικρό κομμάτι από τα όσα γράφει στο εισαγωγικό σημείωμα της ηλεκτρονικής έκδοσης του βιβλίου ο ίδιος ο συγγραφέας:
’’Τον Σεπτέμβριο του 2004 τα Μελένια λεμόνια απορρίφθηκαν από τον εκδοτικό οίκο που μέχρι τότε εξέδιδε τα βιβλία μου. Μια πρόχειρη έρευνα του ελληνικού εκδοτικού τοπίου (του οποίου δεν μπορώ να πω ότι είμαι και ο καλύτερος γνώστης) και οι συζητήσεις με μερικούς φίλους (όχι περισσότερους από έξι) που είχαν διαβάσει το βιβλίο, με έκαναν να καταλάβω πως τα Μελένια λεμόνια δεν είχαν πιθανότητες να εκδοθούν από κανέναν εκδότη στην Ελλάδα για αρκετούς λόγους: Ο κυριότερος από αυτούς έμοιαζε να είναι η ερωτική (αλλιώς: πορνογραφική) γλώσσα και η ερωτική (: πορνογραφική) οπτική με την οποία αναπλάθονταν μύθοι που χρησιμοποιήθηκαν από τις θρησκείες στα «Ιερά Βιβλία» τους. Με δεδομένες τις πρόσφατες δικαστικές περιπέτειες άλλων βιβλίων, έμοιαζε αρκετά σαφές στο μυαλό μου πως ο εκδοτικός οίκος που θα εξέδιδε τα Μελένια λεμόνια, θα μάζευε –όπως χαρακτηριστικά υπογράμισε κι ένας φίλος- «μια καλαθούνα γεμάτη με μηνύσεις».

Ωστόσο ο φόβος της γεμάτης καλαθούνας δεν θα ήταν ο μοναδικός λόγος· ακόμη κι αν βρισκόταν ο εκδότης που δεν θα υπολόγιζε το ενδεχόμενο των μηνύσεων, θα υπήρχαν κι άλλες σημαντικές αιτίες για την μη έκδοση των Λεμονιών. Μερικές από αυτές είναι οι ακόλουθες (έτσι όπως προέκυψαν μέσα από τις συζητήσεις που προανέφερα): η ερμητική φόρμα, η ειδολογική αοριστία, η εμμονή μου σε μια συγκεκριμένη σελιδοποίηση σε συνδιασμό με τον ανοικονόμητο αριθμό σελίδων που προέκυπτε, η δυσοίωνη εμπορική μοίρα που προδιαγραφόταν και, εν τέλει, η μέτρια ή και κακή ποιότητα του κειμένου (αυτό το τελευταίο, όσοι γράφουμε, θέλουμε να το ξεχνούμε). Γρήγορα κατάλαβα πώς το να εναποθέσω την έκδοση στη συνήθη διαδικασία των φακέλων και των αποστολών προς τους εκδότες θα ήταν μια ματαιοπονία (κάτι τέτοιο θα είχε νόημα να γίνει μονάχα για την τιμή των όπλων – ή για λόγους περιέργειας).

Έτσι βρέθηκα μπροστά σε μια πρωτόγνωρη για μένα πραγματικότητα: έπρεπε να αυτολογοκριθώ, να μην δημοσιοποιήσω ένα βιβλίο μου (καλό ή κακό, που ωστόσο εγώ ένιωθα πως με εκφράζει), καθώς δεν έβρισκα δίοδο γι αυτήν την έκδοσή του. Αν όμως επέτρεπα να γίνει αυτό, θα ήταν σαν να παραδεχόμουν πως οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να εκφράζονται δημόσια μόνο εφόσον τους το επιτρέπει η αγορά. Επειδή δεν μπορώ να παραδεχτώ κάτι τέτοιο, αποφάσισα να εκδώσω μόνος μου το βιβλίο. Σε παλιότερους καιρούς θα έπρεπε να βρω τα χρήματα για να κάνω μια ιδίοις αναλώμασιν έκδοση. Στον καιρό του Internet, και ειδικά για έναν άνθρωπο που έχει δική του ιστοσελίδα όπως εγώ, αρκεί η ενασχόληση λίγων ωρών. Οι ώρες αυτές βρέθηκαν και το βιβλίο είναι στα χέρια σας, στην άκρη των δακτύλων σας που πατάνε το ποντίκι σας, στην οθόνη σας...’’.
Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου το διάβασα πριν μερικούς μήνες (στην ηλεκτρονική του έκδοση) όταν αναζητούσα στο διαδίκτυο τα site των συγγραφέων για να τα παρουσιάσω στο blog μου. Για όσους πάντως θέλουν να πάρουν μια πρώτη ιδέα για το βιβλίο που θα συζητηθεί περισσότερο από κάθε άλλο τους επόμενους μήνες η διεύθυνση που μπορεί να ανατρέξει είναι www.triaridis.gr/melenialemonia/book/

+ Στους πολλούς που μου έγραψαν mail αυτό το τριήμερο απάντησα...Με τους υπόλοιπους ανώνυμους και ’’ανώνυμους’’ παύω να ασχολούμαι και το ίδιο θα πρότεινα να κάνουν και εκείνοι. Ούτως ή άλλως, τα ανώνυμα σχόλια παύουν να υφίστανται για το συγκεκριμένο blog και επειδή οι πολλές φωνές (λογικής) έχουν δίκαιο δεν θα είμαι τόσο διαλλακτικός με σχόλια που υποβιβάζουν το επίπεδο της παρέας μας. Οι εξηγήσεις δόθηκαν άπαξ και δια παντός και δεν θα επαναληφθούν. Οποιος ήθελε να καταλάβει κατάλαβε, όποιος δεν καταλαβαίνει ας επιστρέψει στη γυάλα του μικρόκοσμου του ή στο μαντρί με τα υπόλοιπα λυκόσκυλα.

κάνουν τους καλούς φίλους…Και με τον τρόπο μας είμαστε καλοί φίλοι για δέκα μήνες τώρα. Οι εξηγήσεις μου, έστω και αν οι περισσότεροι, δημόσια ή κατ’ ιδίαν με προέτρεψαν να μην γράψω λέξη και να συνεχίσω αυτό που κάνω απερίσπαστος. Ισως είναι λάθος μου (ένα ακόμη, δεν βαριέσαι…) αλλά δεν μπορώ να αδιαφορήσω, ειδικά όταν θίγονται τρίτα πρόσωπα.
Τι είμαι: Ένας άνθρωπος που αγάπησε, από τότε που έμαθε να διαβάζει, τα βιβλία.
Τι δεν είμαι: Επαγγελματίας του εκδοτικού χώρου. Δεν είμαι φυσικά εκδότης, διότι θα είχα χρεοκοπήσει, αφού θα αγόραζα μόνος μου τα βιβλία που θα εξέδιδα. Δεν είμαι έμμισθος εκδότη λογοτεχνίας, υπάλληλος εκδοτικού οίκου, μέλος γραφείου τύπου ή οτιδήποτε άλλο θα μου δημιουργούσε οικονομική εξάρτηση με μικρό ή μεγάλο εκδότη βιβλίων (πέραν της απλής φιλίας με την οποία με τιμούν εδώ και αρκετά χρόνια 1-2 εκδότες). Δεν έχω βγάλει ποτέ μέχρι τώρα δραχμή ή ευρό από τον χώρο του βιβλίου ή της λογοτεχνίας και δεν βιοπορίζομαι από τη συγγραφή βιβλίων. Δεν έχω κάτι να χωρίσω η να μοιράσω με τους ’’επαγγελματίες’’, αντιθέτως τους σέβομαι απεριόριστα γιατί προσπαθούν να επιβιώσουν και να βιοποριστούν σε δύσκολους καιρούς. Μερικές φορές, κατακρίνω τις μεθόδους τους και τίποτε παραπάνω, αλλά αν ήμουν ’’επαγγελματίας συγγραφέας’’, ίσως να έκανα τα ίδια και χειρότερα. Τα ελάχιστα χρήματα που έχω πάρει από τη συμμετοχή μου στη συγγραφή βιβλίων περιεχομένου σχετικού με το επάγγελμα μου (δεν θα τα βρείτε σε καταλόγους, ούτε κυκλοφόρησαν ποτέ σε βιβλιοπωλεία ή στο ελεύθερο εμπόριο) την περασμένη, κυρίως, δεκαετία, κατατέθηκαν σε ’’καλούς σκοπούς’’ και δεν πήγαν στην τσέπη μου. Ίσως αν ήταν περισσότερα (άνθρωπος είμαι και δεν παριστάνω τον ιεραπόστολο της λογοτεχνίας) να σκεφτόμουν διαφορετικά, έτσι μου ήρθε και έτσι έκανα. Προτίμησα να ξέρω ότι έβαλα δύο τούβλα για να γίνει μια βιβλιοθήκη κάπου σ’ αυτή τη χώρα.
Η ’’μάσκα’’ του Readers Diggest: Ήταν και είναι αναγκαία όχι γιατί έχω να κρύψω κάτι αλλά γιατί εξ’ αρχής θεώρησα ότι θα μπορούσα να γράφω τη γνώμη μου ή ότι μάθαινα χωρίς να αντιμετωπίζω προβλήματα και χωρίς να μπω στη λογική των ’’δημοσίων σχέσεων’’. Και για ένα άλλο λόγο που θα διαβάσετε αμέσως παρακάτω.
Οι φίλοι μου: Στον εκδοτικό χώρο μετριούνται πάνω-κάτω στα δάχτυλα δύο χεριών. Αν έγραφα εδώ επώνυμα ή θα χάλαγα φιλίες ετών ή θα τους έφερνα σε δύσκολη θέση, όπως σήμερα έρχονται άνθρωποι που δεν γνωρίζω καν. Συνεπώς, κανείς από τους λιγοστούς μου φίλους δεν ξέρει ότι είμαι blogger, όπως δεν το ξέρουν και κάποιοι συγγραφείς που έτυχε να έχω γνωρίσει κατά διαστήματα σε κοινωνικές ή άλλες εκδηλώσεις.
Γιατί έφτιαξα το blog: Διαβάζοντας δεκάδες βιβλία διαπίστωνα ότι σπουδαίες δουλειές περνούσαν απαρατήρητες και χωρίς κανείς να τους δώσει σημασία. Δεν είμαι κριτικός, δεν έχω φιλολογικές γνώσεις ή σπουδές, ότι έμαθα για τη λογοτεχνία, το έμαθα διαβάζοντας. Δεν φιλοδοξώ να πάρω τη δουλειά κανενός κριτικού, στο Lexima και στον Logokipo η συμμετοχή μου με κείμενα είναι εντελώς φιλική και το ίδιο θα έκανα στο μέλλον αν κάποιος μου το ζητούσε και είχα το χρόνο (περί διάθεσης δεν τίθεται ζήτημα). Λειτούργησα συμπληρωματικά σε όσα ξεχνάνε ή προσπερνάνε ή δεν παίρνουν είδηση οι επαγγελματίες κριτικοί, τους οποίους κακολογούσα για καιρό αλλά τώρα πλέον ξέρω την αλήθεια για τους περισσότερους και τους συμπαθώ. Γιατί, οι περισσότεροι δεν διαβάζουν από ευχαρίστηση αλλά από υποχρέωση. Γι΄ αυτό δεν είμαι και δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω επαγγελματίας κριτικός. Χώρια, που πληρώνονται και ελάχιστα σε σχέση με τη δουλειά τους αλλά αυτό δεν με αφορά. Ο στόχος ήταν αυτός εδώ ο χώρος να γίνει μια μικρή κουκίδα του διαδικτύου που θα λειτουργούσε σαν ’’λογοτεχνική σύναξη ανταλλαγής απόψεων’’.
Τι έμαθα σε αυτούς τους δέκα μήνες: Να είμαι επιεικής ακόμη και με τους κακούς συγγραφείς. Ο χειρότερος συγγραφέας της χώρας πιστεύει ότι γράφει κάτι καλό και έχει την αγωνία του άδειου υπολογιστή που πρέπει να γεμίσει. Ευχαριστώ εκείνους που μου το δίδαξαν, γιατί έγινα καλύτερος και πιο σωστός αναγνώστης κατανοώντας ότι η έμπνευση δεν έρχεται με delivery.
Είμαι περήφανος: Για τις 22.000 επισκέψεις (17.000 από τον Μάιο και μετά), σε ένα χώρο με συγκεκριμένο αντικείμενο και όχι ένα blog αμπελοφιλοσοφιών…Επισκέψεις που απέδειξαν ότι υπάρχει και ενδιαφέρον και αγωνία και διάθεση για δημιουργικό διάλογο στο χώρο του βιβλίου. Για το 90% των σχολίων που ήταν υψηλού επιπέδου, αγνού προβληματισμού, σοβαρών αναζητήσεων…Για όλους όσους γνώρισα μέσα από μια εκτεταμένη αλληλογραφία, το απόρρητο της οποίας σεβάστηκα και θα σεβαστώ…Ορισμένοι συγγραφείς ή άνθρωποι του χώρου που τους ξέρω εξ’ αποστάσεως ή μέσα από τα γραπτά τους, μου απέδειξαν ότι είναι σημαντικότεροι των έργων τους και χάρηκα που είχα την ευκαιρία να τα ’’πω΄’ μαζί τους, έστω και με αυτό τον τρόπο. Και ήταν ανθρώπινο ορισμένους απ΄ αυτούς να τους αντιμετωπίζω με μεγαλύτερη συμπάθεια, την ίδια που έχω για τους ’’νέους δημιουργούς’’ που ψάχνουν μια διέξοδο για να κάνουν γνωστή τη δουλειά τους, είτε μέσα από το διαδίκτυο, είτε μέσα από τις παρθενικές τους εκδόσεις. Όπως επίσης ευχαριστώ πραγματικά όλους εκείνους που χωρίς να με γνωρίζουν μου εμπιστεύθηκαν τα μικρά ή μεγάλα μυστικά τους, τις ταυτότητές τους ως bloggers και τις αγωνίες τους ως συγγραφείς. Είναι σε καλά χέρια, μάτια τυφλού και αυτιά κουφού, αν και το ξέρουν ήδη αυτό.
Η περιβόητη ’’πρόταση’’: Είναι αλήθεια και μου κατέφτασε ’’ηλεκτρονικά’’ από γνωστό εκδότη (ουδεμία σχέση με τον εκδοτικό οίκο που εκδίδει bloggers). Ζήτησα χθες το βράδυ με e-mail που του έστειλα την άδεια να αποκαλύψω και δημόσια λεπτομέρειες αλλά δεν έχω πάρει απάντηση. Έτσι, θα αρκεστώ να γράψω τι ακριβώς συνέβη χωρίς διευθύνσεις και ονόματα. Στο γράμμα, μου ζητήθηκε ευγενικά και με πολύ καλό τρόπο, να γράψω ένα εγχειρίδιο που θα είχε σχέση με τη διαδικτυακή λογοτεχνία (site συγγραφέων, blogs με λογοτεχνικό περιεχόμενο, βιβλιοθήκες στο διαδίκτυο κλπ., κλπ.). Πήρα τη συγκεκριμένη επιστολή μέσω e-mail μέσα Ιουλίου (17 Ιουλίου για την ακρίβεια) και απάντησα τα παρακάτω την επόμενη μέρα, ενώ βρισκόμουν σε διακοπές:
’’Αγαπητέ κύριε….
Η πρόταση σας για συνεργασία στη συγγραφή ενός διαδικτυακού λογοτεχνικού οδηγού είναι εξόχως τιμητική για το άτομο μου. Λυπάμαι που δεν μπορώ να απαντήσω θετικά, παρότι με ιντριγκάρει το φιλόδοξο του εγχειρήματος, αφού δεν διαθέτω τον χρόνο (λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων), να κάνω μια πλήρη καταγραφή και παρουσίαση ενός, ουσιαστικά, αχανούς ’’σύμπαντος’’. Η ενασχόληση μου με το διαδίκτυο και τα blog είναι καθαρά ερασιτεχνική. Ευχαριστώ, R.D.’’.
Δεν ξέρω γιατί ο ’’ανώνυμος’’ σχολιαστής αγνοεί την απάντηση μου αφού τρεις μέρες αργότερα (20 Ιουλίου) ο συγκεκριμένος εκδότης με νέο γράμμα του με ευχαρίστησε και μου πρότεινε αόριστα αλλά και πάλι σε πολύ ευγενικό ύφος ’’οποιαδήποτε άλλης μορφής συνεργασία θα επιθυμούσατε με τον εκδοτικό μας οίκο στο μέλλον’’. Αν ο ’’ανώνυμος’’ σχολιαστής που ανέφερε το περιστατικό, υπονοεί ότι δεν απάντησα στη ΔΕΥΤΕΡΗ επιστολή τότε έχει δίκαιο αλλά η πρώτη απαντήθηκε. Στην δεύτερη δεν είχα τίποτε συγκεκριμένο να απαντήσω και νομίζω ότι γίνεται κατανοητό και εύκολα αντιληπτό από όλους. Ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που θα είχα δεχτεί αυτή την πρόταση τότε και πάλι τα όποια χρήματα, ποσοστά, δικαιώμα ή αμοιβή μου θα πήγαιναν εκεί που πρέπει. Είχα γράψει (όσο υπάρχουν τα αρχεία του μπλογκ μπορώ να τα επικαλούμαι) ότι δεν εμπορεύομαι οτιδήποτε έχει σχέση με το μπλογκ ή τα κείμενα του. Λυπάμαι, αν δημοσιοποιώ μια έξυπνη ιδέα, που μπορεί να ’’σφετεριστεί’’’ κάποιος άλλος αλλά δυστυχώς οι περιστάσεις δεν μου αφήνουν περιθώρια. Αν τώρα, ο ανώνυμος σχολιαστής αναφέρεται σε κάτι παλαιότερο που συνέβη τον περασμένο Μάιο (πάλι μέσω αλληλογραφίας) απαξιώνω και να ασχοληθώ δημόσια όπως σχεδόν δεν ασχολήθηκα και κατ’ ιδίαν. Με άλλα λόγια και για να απαντήσω σε μια αιχμή που με αφορά: Δεν ήθελα να φέρω ’’κόσμο’’ στο μπλογκ και να σταματήσω να γράφω, αφήνοντας για παρακαταθήκη στους επισκέπτες τη ’’διαφήμιση’’ ενός βιβλίου. Ακόμη και αν είχα αποδεχτεί τη συγκεκριμένη πρόταση θα συνέχιζα να γράφω κανονικά στο μπλογκ με την ίδια συχνότητα που γινόταν μέχρι σήμερα. Και αν συνεχίσω να γράφω δεν σκοπεύω να ’’εξαργυρώσω’’ την όποια δημοφιλία απέκτησε αυτός ο χώρος χάρη στις δικές σας επισκέψεις και όχι τα δικά μου γραπτά.
Το λάθος μου: Δυστυχώς, αποφάσισα εξ’ αρχής από τη στιγμή που εγώ δεν είμαι διατεθειμένος να γράφω επώνυμα να επιτρέψω τα ανώνυμα σχόλια. Είναι η μορφή ισότητας και δημοκρατίας που πρεσβεύω. Δεν αντιλήφθηκα τις τελευταίες μέρες ότι ορισμένοι ’’τρόχιζαν τα δόντια τους’’ και επειδή δεν είχαν κάτι να πουν για μένα στράφηκαν σε ανυποψίαστους στόχους. Πρώτα, ήταν ένα ειρωνικό σχόλιο για τη Λεία Βιτάλη, μετά ένα ’’κύμα οργής’’ και περιπαιχτικών σχολίων για το βιβλίο του Μηνά Βιντιάδη (το οποίο αμφιβάλλω αν είχαν διαβάσει οι περισσότεροι των ανώνυμων επικριτών του, γιατί τότε θα μπορούσα να τα δεχτώ ως μια ακραία, έστω, μορφή κριτικής) και καταλήξαμε στο επίμαχο σχόλιο που μ’ εξόργισε για την κριτικό-συγγραφέα Ελένη Γκίκα με ένα υπονοούμενο που το θεωρώ επιεικώς άτιμο. Δεν εμπόδισα ποτέ και κανένα να καταθέσει τη γνώμη του ελεύθερα αλλά ξεπερνάει τις αντοχές μου μέσα από ένα χώρο που επαναλαμβάνω ότι ποτέ δεν αισθάνθηκα ’’ιδιοκτήτης’’ αλλά μόνο διαχειριστής του να θίγονται τρίτα και παντελώς ανυποψίαστα άτομα, πολύ δε περισσότερο να αφήνονται αιχμές και υπονοούμενα. Δεν ξέρω ποιους και γιατί ενόχλησα τόσο πολύ και αυτό σίγουρα είναι το μεγαλύτερο λάθος μου. Προφανώς, κάποιοι κάνουν μέσα από σχόλια ή την παρουσία τους στο μπλογκ ’’ξεκαθαρίσματα λογαριασμών’’ ή βγάζουν τα σώψυχά τους, τα οποία ούτε γνωρίζω, ούτε καν είμαι διατεθειμένος να ’’εκθρέψω’’ ή έστω να ανεχτώ.
Y.Γ. 1: Ζητάω ειλικρινή συγνώμη από εκείνους που πιστεύουν φανερά ή κρυφά ότι καταχράστηκα την εμπιστοσύνη τους. Αν συνέβη κάτι τέτοιο συνέβη ακούσια.
Υ.Γ. 2: Ζητάω συγνώμη από όλους εκείνους που πιθανώς έθιξα σε κάποιο ή κάποια από τα 130 προηγούμενα ποστ. Λυπάμαι που δεν μπορώ να επανορθώσω αλλά ότι γράφτηκε-γράφτηκε με το μίνιμουμ της κακής πρόθεσης και το μάξιμουμ της κακής εκτίμησης ή γνώσης καταστάσεων ή προσώπων.
Υ.Γ. 3 Η λογική λέει ότι δεν πρέπει να τα παρατήσω. Το ίδιο λέτε και εσείς. Λυπάμαι που πέραν όσων έγραψα (όχι εν θερμώ αλλά με απόλυτη επίγνωση και ηρεμία) δεν μπορώ να πω ένα ναι ή ένα όχι, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή.
Hasta la vista

που σε νικάνε! Και στα οποία πρέπει να παραδοθείς. Οπως η χυδαιότητα! Για πρώτη και τελευταία φορά αναγκάστηκα να αποσύρω ένα σχόλιο με υπαινιγμούς. Ανώνυμο σχόλιο το οποίο γράφτηκε με αφορμή την κριτική μου για ένα βιβλίο. Δέκα μήνες στα μπλογκ, από τον Δεκέμβριο της περασμένης χρονιάς, νομίζω ότι προσπάθησα με όση φιλοτιμία διαθέτω να γράψω για βιβλία, να προβάλλω συγγραφείς (ειδικότερα τους νεότερους απ΄αυτούς που θεωρώ ότι έχουν και τη μεγαλύτερη ανάγκη). Αντεξα υβριστικά σχόλια που έπαιρνα κατά διαστήματα μέσω μέιλ, άντεξα το γεγονός ότι ουκ ολίγοι κατέθεσαν υπαινιγμούς ότι έχω χρηματικό όφελος απ΄ αυτή την υπόθεση και στο όνομα μιας κακώς εννοούμενης (τελικά) δημοκρατικής διάθεσης και πρόθεσης επέτρεψα τα ανώνυμα σχόλια χωρίς να κάνω τον...Σέρλοκ Χολμς και να ψάχνω στις μηχανές καταγραφής επισκέψεων γιατί δεν μου πάει, δεν είχα (και δεν έχω) τον χρόνο και τη διάθεση για κάτι τέτοιο.
Λυπάμαι αλλά υπάρχουν πράγματα που δεν τα αντέχω ειδικά όταν εμπλέκονται τρίτα πρόσωπα, παντελώς άσχετα με το μπλογκ και με τα όσα γράφω!
Ευχαριστώ όσους ήταν στην παρέα όλο αυτό το διάστημα, ευχαριστώ όλους εκείνους που χωρίς να με ξέρουν με εμπιστεύτηκαν και ανταλλάξαμε πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις για τη λογοτεχνία, ευχαριστώ και εκείνους που μου έκαναν κριτική (στα όσα έγραφα και δεν ήταν φυσικά υπεράνω κριτικής) και μου έμαθαν ένα χώρο πολύ καλά. Μερικά πράγματα δεν μπορείς να τα νικήσεις γιατί είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου. Ισως κάπου, κάποτε, κάπως ξανασυναντηθούμε γιατί ’’μόνο όσοι πεθαίνουν δεν συναντιούνται’’....Καλό χειμώνα σε όλους και σας ευχαριστώ για την καλή παρέα....
Υ.Γ. Σε εκείνους που χρωστάω και μερικές εξηγήσεις η διευκρινίσεις θα τις πάρουν μέσα στις επόμενες μέρες στα μέιλ τους.

Φαντάζομαι ότι όταν ένας συγγραφέας διατηρεί παράλληλα και τον τίτλο του κριτικού βιβλίου περιμένει μια μάλλον καλή ή ευνοϊκή αντιμετώπιση από τους ’’ομοίους’’ του. Αν πίστευα τις μικρές διακριτικές αναφορές στον τύπο, τον τίτλο (’’Αν μ’ αγαπάς μη μ’ αγαπάς’’) και το αναγεννησιακό-μπαρόκ εξώφυλλο (αδικεί κατάφωρα το περιεχόμενο) μάλλον δεν θα έβρισκα σοβαρό λόγο να διαβάσω το 21ο βιβλίο της Ελένης Γκίκα. Η ’’ροζ’’ λογοτεχνία δεν είναι το φόρτε μου. Φυσικά, το βιβλίο δεν έχει την παραμικρή σχέση με τη ροζ ή τη λεγόμενη ’’γυναικεία λογοτεχνία’’ και μπορώ να διαβεβαιώσω ότι διαβάζεται με μεγάλη άνεση από άντρα αναγνώστη που ενίοτε χαρακτηρίζει τον εαυτό του ’’απαιτητικό’’.
Ένα ταξίδι, εσωτερικό και εξωτερικό, μια υπαρξιακή αναζήτηση και μια βουτιά σε εμπειρίες και βιώματα είναι το συγκεκριμένο βιβλίο που πέραν όλων των υπολοίπων και χωρίς αυτό να αλλάζει ή να αλλοιώνει τη συνολική πλοκή του βρίθει ποιητικών αναφορών. Αν βέβαια κάποιος το δει κοντόφθαλμα και χωρίς διάθεση να εμβαθύνει ή απλά το ξεφυλλίσει τότε θα μείνει στα απολύτως βασικά και απαραίτητα. Τον έρωτα που γεννιέται μέσα σε ένα πλοίο, την ώρα της προκαθορισμένης φυγής αρχίζει ένα άλλο διαφορετικό ταξίδι χωρίς ευτυχώς την ανάγκη του ωραιοποιημένου τέλους που θα καταβαράθρωνε το μυθιστόρημα σε ’’ροζ δημιούργημα’’. Κάθε άλλο.
Μπορεί να είμαι αναγνώστης που του αρέσουν οι θορυβώδεις ανατροπές και όχι τα βιβλία που ακολουθούν μια περίπου προβλέψιμη ροή αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση και ανατροπές υπάρχουν. Υποδόριες και δυσκολοδιάκριτες, εσωτερικές και πολύ προσωπικές. Η σχεδόν ποιητική γραφή προσθέτει ’’συν’’ στη ροή του έργου και παράλληλα φέρνει σε πρώτο πλάνο τους πρωταγωνιστές και όχι την αφηγήτρια, που κατορθώνει να περάσει μάλλον απαρατήρητη. Η Γκίκα κατορθώνει μέσα από την ηρωίδα της (επιμελήτρια εκδόσεων) να κάνει μια απίστευτα μεγάλη βουτιά στον πεζό λόγο και στην ποίηση, φτάνοντας ως και τον…Φρόιντ! Πρεβέρ, Σίλιβα Πλαθ σε περίοπτη θέση…Ρόδος και Μαρόκο…Οικογενειακά φαντάσματα, αυτοκτονίες, αλκοολισμός, αδιέξοδα, όλα μοιάζουν αρμονικά δεμένα και ταιριασμένα. Η πολυγραφότατη πεζογράφος και ποιήτρια ξεκινάει μια τριλογία με αυτό το έργο της (το δεύτερο μέρος θα λέγεται Υγρός χρόνος) που είναι το όγδοο μυθιστόρημα της. Σε σχέση με το μοναδικό άλλο έργο της που έχω διαβάσει παλαιότερα (’’Χαίρε παραμύθι μου’’) μοιάζει ωριμότερη, πιο σίγουρη, κατασταλαγμένη και με διάθεση να πειραματιστεί σε λιγότερο γνωστά ή φιλόξενα συγγραφικά μονοπάτια. Επαναλαμβάνω ότι είναι μια δουλειά που ο αναγνώστης δεν λαχταράει να γυρίσει σελίδα αγωνιώντας για το επόμενο συγγραφικό ’’εύρημα’’ αλλά κατορθώνει να κρατήσει ατόφιο ένα σπάνιο αναγνωστικό αίσθημα: Τη χαρά της ίδιας της ανάγνωσης. Προσπεράστε το…παρελκυστικό εξώφυλλο και απλά διαβάστε το…

Πολλά και ενδιαφέροντα μαζεύτηκαν τις τελευταίες επτά μέρες που ’’απουσίασα’’ από τις μπλογκο-υποχρεώσεις μου.
1- Μια πολύ ενδιαφέρουσα ’’διαμάχη’’ μαθαίνω ότι έχει ξεκινήσει μεταξύ ενός εκδοτικού οίκου (Κέδρος) και ενός συγγραφέα (Μηνάς Βιντιάδης). Αφορμή, ο τίτλος ενός βιβλίου. Ο εκδοτικός οίκος έριξε στην αγορά το βιβλίο Σπασμένη κούκλα του Ρώσου Αλμπερτ Λιχάνοφ με ελληνικό προσαρμοσμένο τίτλο ’’Οι τρεις Μαρίες’’. Ο δημοσιογράφος- συγγραφέας διαμαρτυρήθηκε άμεσα γιατί με τον ίδιο ακριβώς τίτλο κυκλοφορεί από το 1999 δικό του βιβλίου από τις εκδόσεις Λιβάνη. Ύστερα, από τις σχετικές διαμαρτυρίες του δημιουργού δόθηκε η διαβεβαίωση ότι το βιβλίο θα αποσυρθεί από την αγορά κάτι που δεν έχει γίνει. Το θέμα είναι σημαντικό αφού για να είμαι ειλικρινής δεν γνωρίζω αν στα πνευματικά δικαιώματα συμπεριλαμβάνεται και ο τίτλος ενός βιβλίου ή απλά με βάση το εθιμικό δίκαιο και άγραφους κανόνες αποφεύγονται τέτοιες συμπτώσεις. Επειδή, το θέμα είναι λεπτό και άπτεται γνώσεων που δεν έχω το μοναδικό που μπορώ να καταθέσω πρόσθετα σαν στοιχείο είναι ότι βιβλίο με τίτλο ’’Σπασμένη κούκλα’’ (όπως το πρωτότυπο του Ρώσου συγγραφέα) υπάρχει και στα Ελληνικά! Κυκλοφόρησε το 1990 από τις εκδόσεις Λιβάνη και είναι έργο του Πάρι Αριστείδη (έχει κυκλοφορήσει όλα κι όλα δύο βιβλία και κανένα μετά το 1996). Επίσης, να σημειώσω ότι ενώ κυκλοφορούν περισσότερα από 100 βιβλία (με βάση τους καταλόγους που έχω στη διάθεση μου) με τη λέξη Μαρία στον τίτλο αλλά μόνο δύο (αυτά για τα οποία γίνεται η…φασαρία) με τη λέξη ’’Μαρίες’’!
2- Ολοκληρώθηκαν οι δύο πρώτες ψηφοφορίες του μπλογκ και νομίζω ότι για τους επισκέπτες του συγκεκριμένου χώρου βγήκαν με βάση τις ψήφους ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα, για να ξέρουμε και ποιοι αποτελούμε την εδώ ’’παρέα’’. Σε ποσοστό 77% (86 από τους 111 που ψήφισαν) ανήκουν στην κατηγορία των φανατικών βιβλιόφιλων αφού έχουν διαβάσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2006 πάνω από πέντε βιβλία. Ένα ακόμη 14% έχει διαβάσει από τρία έως πέντε βιβλία, ενώ 2 άτομα ψήφισαν ότι δεν έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο αυτό το διάστημα (αν δεν ψήφισαν για πλάκα, τότε μάλλον σε λάθος μπλογκ μπαίνουν)! Ακόμη πιο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει το αποτέλεσμα για τα κριτήρια επιλογής στην αγορά ενός βιβλίου. Οι επισκέπτες λοιπόν του μπλογκ μου σε ποσοστό 18,46% εμπιστεύονται το αναγνωστικό τους ένστικτο, ενώ ένα μάλλον απρόσμενα ψηλό 17,6% καθοδηγείται από την κριτική που διάβασε σε ένα έντυπο (παρά τις γκρίνιες που συχνά-πυκνά ’’ακούγονται’’ σε αυτό το χώρο και στα σχόλια). Σημαντικό κριτήριο είναι και η ανάγνωση της υπόθεσης στο οπισθόφυλλο (16,4%) αλλά και το ποιος είναι ο συγγραφέας (15,4%). Σε μικρότερο ποσοστό λαμβάνονται υπόψη οι γνώμες φίλών και γνωστών (το περιβόητο από ’’στόμα σε στόμα’’ έμεινε στα επίπεδα του 9,4%), η επιλεκτική ανάγνωση ορισμένων σελίδων του βιβλίου (7,4%) και οι διαφημιστικές καταχωρήσεις στον τύπο (5,4%). Σχεδόν καθόλου δεν παίζει ρόλο ο τίτλος του βιβλίου (3,9%) και η εικόνα του εξωφύλλου (3,1%). Με βάση ότι το δείγμα αφορά 255 ψήφους νομίζω ότι τα συμπεράσματα είναι αρκετά χρήσιμα. Οι ψηφοφορίες συνεχίζονται με τα καλύτερα βιβλία για τον Μάιο και σύντομα θα προστεθεί άλλη μια για τα καλύτερα βιβλία του Ιουνίου.
3. Η ποίηση δεν είναι το αναγνωστικό μου φόρτε και δεν ντρέπομαι να το ομολογήσω. Ειδικά με τους σύγχρονους δημιουργούς δεν τα πολυπηγαίνω καλά (σε αντίθεση με τον πεζό λόγο). Παρόλα αυτά όταν πέφτει στην αντίληψη μου κάτι καλό το γράφω. Η Χριστιάνα Αβραμίδου σε ηλικία μόλις 28 ετών έχει προλάβει να εκπροσωπήσει την Κύπρο στον τομέα της λογοτεχνίας στην εκδήλωση Μπιενάλε στη Νάπολι της Ιταλίας (Σεπτέμβριος 2005), τη μεγαλύτερη Ευρωπαϊκή εκδήλωση για νέους δημιουργούς, ενώ το 2001 κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό ποίησης στο Ηνωμένο Βασίλειο εξασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμετοχή της σε σεμινάρια ποίησης και μετάφρασης στην Ταραζόνα της Ισπανίας. Όλα αυτά με αφορμή την κυκλοφορία της τρίτης ποιητικής συλλογής της με τίτλο ’’Ολες οι μέρες χιόνι’’ από τις εκδόσεις Πλανόδιο. Οι δύο προηγούμενες δουλειές της ήταν το ’’Σχοινιά και ναυάγια’’ (με χορηγία του πανεπιστημίου Κύπρου) και ’’Ενας λόγος για να αγαπήσεις τη νύχτα’’ (εκδόσεις Πλανόδιον, βραβευμένο με το βραβείο νέου Κύπριου λογοτέχνη για το 2003). Δουλειές της έχουν ήδη μεταφραστεί στην Ιταλία, τη Σερβία και την Ισπανία.
4. Στα περίπτερα και το τεύχος νούμερο 466 του περιοδικού ’’Διαβάζω’’ με την προαναγγελία μάλιστα της επιστροφής των βραβείων του περιοδικού για το 2007. Ανακοινώθηκε η επιτροπή για πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο και πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα αλλά και για τα παιδικά-εφηβικά βιβλία. Απομένει να μάθουμε και τα κριτήρια συμμετοχής και επιλογής των έργων. Συμφωνώ πάντως με το σχόλιο του περιοδικού και για τη σημασία των βραβείων και για την αναγκαιότητα ύπαρξης ανάλογων καταστάσεων που δίνουν ώθηση και στο χώρο και στους δημιουργούς. Κατά τα λοιπά στο τεύχος υπάρχουν πέραν των μόνιμων στηλών συνεντεύξεις του Μπενουά Ντυτέρ, Βασίλη Βασιλικού, Ελενας Λαζάρ, το ’’κόντρα διάβασμα’’ του Κώστα Κατσουλάρη που ’’χειρουργεί’’ με το….μπαμπάκι τα βιβλία των Νάσιουτζικ- Μανανεδάκη, βιβλιοκριτικές και βιβλιοπαρουσιάσεις, ένα εξαιρετικό αφιέρωμα για τον Λόρκα και μια σημαντική ανάλυση-έρευνα για τα έσοδα των εκδοτικών τίτλων σε σχέση με την παραγωγή τους με συμπεράσματα που όχι μόνο αξίζουν ανάλυσης αλλά και διαλύουν μερικά από τα στερεότυπα της αγοράς. Στα...πικάντικα της υπόθεσης, ένα γράμμα του Κώστα Μποτόπουλου που μιλάει (χωρίς πάντως αναφορά στα ονόματα των πρωταγωνιστών) για τη δικαστική διαμάχη ενός συγγραφέα και ενός κριτικού με αφορμή την αγωγή που κατέθεσε ο πρώτος σε βάρος του δεύτερου για τα σχόλια του σε κριτική βιβλίου του!!!