Ελληνική λογοτεχνία

Στο όνομα Ηλίας Πετρόπουλος απλά γέρνουμε το κεφάλι, κοιτάμε χαμηλά, υποκλινόμαστε όχι για λόγους δικαιοσύνης στους νεκρούς αλλά γιατί ήταν ένας από τους τελευταίους ’’μεγάλους’’. Το έργο του Πετρόπουλου δεν μπαίνει σε καλούπια ή χαρακτηρισμούς. Ηταν όλα και τα πάντα: Συγγραφέας, λογοτέχνης, ιστορικός, λαογράφος, στοχαστής και οραματιστής. Δεν ξέρουμε αν η σύντροφος του έχει στην κατοχή της κάποιο ακόμη έργο του το οποίο θα εμφανιστεί στο κοντινό μέλλον. Από ότι έμαθα ετοιμάζεται μια εκδοχή ενός λεξικού με τίτλο ’’Τα φλωράδικα’’ αλλά θα δοθεί στη δημοσιότητα όχι σε τελική μορφή αλλά σαν προσχέδιο. Αν πάντως δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει αυτή ή κάποια άλλη δουλειά του τότε το λεύκωμα ’’Ελλάδος κοιμητήρια’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ) είναι η τελευταία ολοκληρωμένη. Ο Πετρόπουλος ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια να επισκέπτεται νεκροταφεία και να τα φωτογραφίζει, με αποτέλεσμα προς το τέλος της ζωής του να έχει συγκεντρωμένες πάνω από 10.000 φωτογραφίες, είτε προϊόντα προσωπικής του δουλειάς, είτε προσφορές φίλων του. Ολο αυτό το υλικό πρόλαβε να το επιμεληθεί λίγο πριν τον νικήσει ο καρκίνος αλλά δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο.
Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό. Μαζί με τις εκπληκτικές φωτογραφίες ο αναγνώστης μοιράζεται τους στοχασμούς του αλλά βλέπει και την πορεία μιας ζωής μέχρι σχεδόν τις τελευταίες στιγμές της. Ο Πετρόπουλος πίστευε και το αναφέρει στο έργο του ότι τα αληθινά ελληνοπρεπή κοιμητήρια υπάρχουν σε μικρά νεκροταφεία μακριά από τους μοντέρνους φανταχτερούς τάφους, έψαξε την αλήθεια του θανάτου σε ανάγλυφες γυναίκες, πειρατικές νεκροκεφαλές, κενοτάφια, παρουσιάζει τους τάφους του Καζαντζάκη και του Ψυχάρη που δεν έχουν σταυρό ή ενός Ιεχωβά μέσα σε ένα συγκινητικό λεύκωμα που χώρεσε πάνω από 2000 φωτογραφίες της συλλογής του. Οσοι δεν έχουν εντρυφήσει στη δουλειά του Πετρόπουλου ίσως θεωρήσουν το όλο θέμα μακάβριο ή ακόμη και απωθητικό αλλά ο αιρετικός λογοτέχνης που κατόρθωσε από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 με τη βούλα της αστυνομίας στην ταυτότητα του να γίνει ο πρώτος γνωστός άθεος δεν αφήνει με τη δουλειά του πικρή γεύση. Και πως να γίνει αυτό όταν το βιβλίο κλείνει με...γελοιογραφίες! Συνεπής στις ιδέες του μέχρι το τέλος της ζωής του (ζήτησε να αποτεφρωθεί και οι στέχτες του να ριχτούν σε υπόνομο του Παρισιού όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια, η σχετική σκηνή στη διπλανή φωτογραφία). ’’Πάνω από το Χάρο δεν στέκει ούτε ο Θεός’’ λέει στην εισαγωγή. Παραφράζοντας αυτή την ρήση γράφουμε ’’πάνω από τη λογοτεχνία μας θα στέκει πάντοτε η σκιά του Ηλία Πετρόπουλου’’.
Υ.Γ. Είναι ελάχιστα όσα γράφω για κάποιον που συγκλόνισε την εφηβεία μου με το ’’Εγχειρίδιο του καλού κλέφτη’’, άνοιξε νέους ορίζοντες και δρόμους στη ζωή μου όσον αφορά το τι σημαίνει η ανάγνωση ενός βιβλίου και εξομολογούμαι δημόσια ότι θα αισθανόμουν βέβηλος και ιερόσυλος (ακόμη και αν ο Πετρόπουλος ήταν ακόμη ζωντανός) και μόνο στη σκέψη ότι αναφέρομαι με κριτική διάθεση σε έργο ενός θωρηκτού των γραμμάτων και της λογοτεχνίας.Πάρτε τις παραπάνω γραμμές σαν ένα δημόσιο ετεροχρονισμένο αντίο σε ένα συγγραφέα που σημάδεψε τη νιότη της γενιάς μου.