Ελληνική λογοτεχνία

Έπεσε στα χέρια μου μια συνέντευξη της hot (και στα λογοτεχνικά) κ.Αννας Παναγιωταρέα στον Ελεύθερο Τύπο. Αντικείμενο, της κουβέντας το νέο βιβλίο της με τίτλο ''Ο κυρίαρχος των 8'' που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη. Το βιβλίο έχει κάνει θραύση, αφού οι φήμες (;) θέλουν ως ''ήρωα'' του ένα....κλώνο του Νίκου Χατζηνικολάου με τον οποίο η κ. Παναγιωταρέα (όπως λένε οι κακές γλώσσες των media) δεν διατηρούσε ποτέ τις καλύτερες των σχέσεων και είχε γίνει η αιτία της φυγής της (δεν μπόρεσαν να μοιράσουν τα οφίτσια) από τηλεοπτικό σταθμό προ ετών.Επί της ουσίας δεν θέλω να μιλήσω αφού ακόμη το διαβάζω αλλά η εκτίμηση μου είναι ότι δεν πρόκειται απλά για φήμη ότι στο βιβλίο φωτογραφίζεται ο Χατζηνικολάου αλλά για πραγματικότητα. Η ελάχιστα συμπαθής, όπως μαθαίνω, στο χώρο των συναδέλφων της, κ. Παναγιωταρέα βγάζει τα άπλυτα στη φόρα του ακόμη λιγότερο συμπαθητικού (πάντοτε μιλάω για τον χώρο των media όπου έχω πολλούς φίλους) κ. Χατζηνικολάου. Και διαψεύδεται το ''κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει''. Το βγάζει και το τρώει για βραδυνό...Βέβαια, η κ. Παναγιωταρέα αποφεύγει τεχνηέντως να απαντήσει στην ερώτηση αν αναφέρεται στον Ν.Χ. και αφήνει αιχμές ότι ο''κυρίαρχος των οκτώ'' μπορεί να έχει δανεισθεί στοιχεία από περισσότερα τους ενός πρόσωπα. Στοιχεία ναι...Αλλά οι άνθρωποι που ξέρουν ορκίζονται ότι το 95% του κεντρικού χαρακτήρα του βιβλίου είναι ''φωτογραφία'' του Ν.Χ. Και όταν ολοκληρώσω την ανάγνωση νομίζω ότι θα έχω και τα επαρκή στοιχεία για να το αποδείξω...

’Αλλο ένα σπουδαίο βιβλίο έριξε στην αγορά φέτος το Μεταίχμιο που αρχίζει και κερδίζει εντυπωσιακό χώρο στα λογοτεχνικά ράφια των βιβλιοπωλείων αλλά και στις λίστες των ευπώλητων. Η συγκεκριμένη έκδοση έχει πολλαπλή σημασία αφού πέραν της αξίας της συνοδεύεται από μια εντυπωσιακή σε έκταση έρευνα. Το 1929, μια άγνωστη συγγραφέας με το ψευδώνυμο Ντόρα Ρωζέττη συγκλόνισε τον φιλολογικό κόσμο του μεσοπολέμου με το βιβλίο ’’Η ερωμένη της’’. Το βιβλίο παρουσιάσθηκε στην πρωτότυπη έκδοσή του ως ’’ρωμάντζο’’ (με αυτή την ορθογραφία) και εξιστορούσε τον έρωτα δύο ομοφύλλων γυναικών της εποχής. Κάτω από το βάρος και την κατακαρυγή του συντηρητικού κοινού της εποχής η Ντόρα Ρωζέττη δεν επανεμφανίσθηκε στα γράμματα και πιθανώς το μυστικό το πήρε μαζί της στον άλλο κόσμο. Σύμφωνα με το αυτοβιογραφικό κομάτι του βιβλίου η Ρωζέττη ήταν τότε 24 ετών άρα αν ζει σήμερα είναι 99 ετών! Το μυστικό του βιβλίου θάφτηκε στον χρόνο και ήρθε να το επαναφέρει στην επικαιρότητα η επανέκδοση του. Η ’’σαπφική’’ ιστορία των δύο κοριτσιών είναι εντυπωσιακή και η νεότερη εναρμονισμένη στη σημερινή γλώσσα έκδοση σέβεται εντυπωσιακά και σε μεγάλο ποσοστό το πρωτότυπο. Η αληθινή, όμως επιτυχία της επιμελήτριας της έκδοσης Χριστίνας Ντουνιά είναι άλλη... Η φιλόλογος στο πανεπιστήμιο του Ρεθύμνου ξόδεψε αρκετό χρόνο στην έρευνα προσπαθώντας να ρίξει φως στην αληθινή ταυτότητα της Ρωζέττη. Στο τέλος του βιβλίου σε μια πολυσέλιδη αναφορά κάνει μνεία στην έρευνα της και καταλήγει σε κάποια συμπεράσματα προτιμώντας όμως να μην αποκαλύψει τα πάντα και να σεβαστεί το μυστικό της Ρωζέττη. ’’Φωτογραφίζονται’’ πάντως ή κατονομάζονται γυναίκες της εποχής που είτε είχαν έντονη συγγραφική δράση, είτε ταιριάζουν στις περιγραφές αλλά η Ντουνιά καλώς έπραξε και δεν έφτασε την έρευνα (η τις αποκαλύψεις) μέχρι τέλους. η όλη δουλειά είναι εξαιρετικά προσεγμένη με σεβασμό σε ένα βιβλίο μυστήριο, μια cult έκδοση που σχεδόν 75 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση βρίσκει το χώρο,το ρόλο και την προβολή που του αξίζει.

Βαθμολογία: 7 (με άριστα το 10)

Τα τελευταία έξι-επτά χρόνια οι εκδοτικοί οίκοι ψάχνουν μετά μανίας για νέους συγγραφείς και πρόσωπα που ελπίζουν ότι θα λανσάρουν. Πέραν όλων των υπολοίπων η τακτική αυτή έχει και οικονομικά ωφέλη αφού μέχρι να κάνει όνομα ο νέος '''γραφιάς'' και να έχει απαιτήσεις περνάει σίγουρα μια πενταετία και 2-3 βιβλία. Στην καλύτερη περίπτωση. Στη χειρότερη, μπαίνει στη λίστα του ''διχίλιαρου'' (πρώτη έκδοση=2.000 κομάτια), πέφτει στον ωκεανό των εκδόσεων και τελικά καταποντίζεται.
Συνήθως χώρος που αλιεύονται νέοι συγγραφείς είναι ο δημοσιογραφικός, ειδικά αν ο επίδοξος μπεστσελερίστας έχει και το προνόμιο της τηλεοπτικής (άρα αναγνωρίσιμης) περσόνας. Η έκπληξη έρχεται από τον ΜΙΝΩΑ με την περίπτωση του Χρήστου Φασούλα που είναι μεν αθλητικός συντάκτης για σχεδόν 20 χρόνια όπως λέει το βιογραφικό του αλλά ουδέποτε υπήρξε από τα μεγάλα ονόματα στο χώρο του ποδοσφαιρικού ρεπορτάζ. Μαθαίνω μάλιστα ότι ο Φασούλας περιέφερε τα χειρόγραφά του από εκδοτικό οίκο σε εκδοτικό οίκο και στην ουσία αυτοπροτάθηκε στον ΜΙΝΩΑ, αντίθετα από ''μεγαλοδημοσιογράφους'' του χώρου που δίνουν τα χειρόγραφα τους χέρι με χέρι στους διευθυντές ή ακόμη και απευθείας στους εκδότες.
Προϊόν αυτής της συνεργασίας ένα πολύ καλό βιβλίο με τίτλο ''Ο έρωτας δεν κάνει για πιλότος''. Ο Φασούλας ''δανείζεται'' την πρωτογενή ιδέα από ένα περιστατικό της επικαιρότητας. Ο διευθυντής του τηλεοπτικού σταθμού που πηδάει από το μπαλκόνι του μου θυμίζει την γνωστή, ανά το πανελλήνιο περίπτωση του αυτόχειρα πλοιοκτήτη αλλά η έλλειψη πρωτοτυπίας σε αυτή την περίπτωση δεν λειτουργεί αρνητικά. Ακόμη πιο θετικά λειτουργεί το γλυκόπικρο ύφος του συγγραφέα που περιγράφει τη ζωή του ''ήρωα'' του σαν ένα φιλμ που περνάει μπροστά από τα μάτια του. Χωρίς να διεκδικεί βραβείο πρωτοτυπίας ή τελειότητα γραφής στο σύνολο του το βιβλίο είναι εξαιρετικό, μια καλή προσπάθεια για πρωτοεμφανιζόμενο που έδειξε να έχει και δύναμη προβολής στα media. Το πρώτο βήμα του Φασούλα στη λογοτεχνία έγινε με το σωστό βηματισμό, απομένει να δούμε αν η συνέχεια είναι ανάλογη ή απλά η περίπτωση του είναι κομήτης. Φυσικά, ρόλο στην προσπάθεια του θα παίξει και το αν το βιβλίο σε επίπεδο πωλήσεων θα ξεφύγει από το ''ψυχολογικό'' όριο του ''διχίλιαρου'' και θα περάσει την πάντοτε δύσκολη για καινούργιους συγγραφείς πρώτη έκδοση.

Βαθμολογία: 6 (με έριστα το 10)

Έπεσε το μάτι μου στο περιοδικό Paper της Ημερησίας. Συνήθως, δεν κοιτάζω περιοδικά που πουλάνε διανόηση αλλά αρκετά επιδερμικά, ώστε και το life style να εξυπηρετούν και κουλτουριάρηδες να μην θεωρηθούν... Τάσεις 2006 έλεγε το εξώφυλλο. ’’Αντε, να μάθω’’, είπα καθώς περίμενα στην καρέκλα του προθαλάμου του οδοντιάτρου μου σήμερα το μεσημέρι. Φυσικά, αυτά τα περιοδικά εξυπηρετούν το σύστημα και δουλεύουν σαν γρανάζι του. Και ακόμη πιο φυσικά κλήθηκε να μιλήσει για τις τάσεις στο βιβλίο η κυρία Γιώτα Λιβάνη του ομώνυμου εκδοτικού οίκου, κόρη του πατρός της... Και μας κατέδειξε τις καινούργιες τάσεις του 2006: Τα βιβλία μυστηρίου, θρίλερ και διεθνών συνομωσιών, ομού και αντάμα με τα βιβλία που κρύβουν ερωτικές ιστορίες! Οποία πρωτοτυπία, αναφώνησα...Τίποτε δεν είναι τυχαίο στη ζωή...Ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος έχει τα δικαιώματα του Νταν Μπράουν και η κυρία Λιβάνη φρόντισε τεχνηέντως να υπενθυμίσει ότι μιλάει για βιβλία σε στυλ Κώδικα Ντα Βίντσι. ’Οταν, λοιπόν, το συγκεκριμένο βιβλίο έγινε το must του νεοέλληνα αναγνώστη που ήθελε να έχει κάτι να πει ότι διάβασε (κάτι άλλο εννοώ πέραν των σχολικών βιβλίων και των πανεπιστημιακών σημειώσεων) η κυρία Λιβάνη σε μια εμπνευσμένη επιχειρηματική κίνηση έσπευσε στις Γερμανικές εκθέσεις τα τελευταία έτη να σαρώσει από την διεθνή αγορά όλους τους σχετικούς τίτλους σε αναζήτηση του επόμενου Νταν Μπράουν. Και έτσι ο εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη, γέμισε την αγορά με όλο το απάνθισμα της παγκόσμιας λογοτεχνίας όσον αφορά τις παγκόσμιες οργανώσεις, τη διεθνή ίντριγκα, άρα πρέπει να τα προωθήσει. Αυτή είναι η νέα τάση για το 2006. Πακέτο πάνε και τα βιβλία της λεγόμενης ροζ λογοτεχνίας που είναι το βαρύ πυροβολικό του οργανισμού. Διάφορες κυρίες, δεσποινίδες, δεσποσύνες και κυριούλες γράφουν για τα ερωτικά σώψυχά τους...Ούτε αυτό αποτελεί νέα τάση αλλά ποιός νοιάζεται; Η κυρία Λιβάνη, για να ξορκίσει και το φάντασμα της ποιότητας ρίχνει στην ημισέλιδη αναφορά της και μια κούφια ομοβροντία. Και ποντάρει σε δύο ξεχασμένες κατηγορίες, τα δοκίμια και τα βιβλία ντοκιμαντέρ. Προφανώς, μαζί με τους επόμενους Νταν Μπράουν έχει ’’στοκάρει’’ και δοκίμια ή βιβλία ντοκιμαντέρ και πρέπει να τα διαφημίσει... Αυτά τα ολίγα για να ξέρουμε και που οδηγούν την αγορά οι leader της, οι ίδιοι που βα βρείτε να παραπονιούνται για έλλειψη αναγνωστών! Την ώρα που διάβαινα το κατώφλι του οδοντιάτρου μου νόμιζα ότι είχα μια παράξενη αίσθηση. Το δωμάτιο αντί του συνηθισμένου αντισηπτικού μύριζε έντονα λιβάνι! ’Οπως ακριβώς θα μυρίζει η αγορά του βιβλίου όλο το 2006....

Απόψε, μου ήρθε η διάθεση στο πρώτο post του 2006 να γίνω λίγο...κριτικός. Ένας σοβαροφανής κριτικός για να γίνει αποδεκτός πρέπει να ’’θάβει’’ οτιδήποτε είναι ακραία εμπορικό και να ψάχνει να βρει βιβλία που αξίζουν και δεν κουβαλάνε τον δαίμονα της εμπορικότητας. Αποφάσισα λοιπόν να διαλέξω το ΤΟΠ-5 των βιβλίων που μπήκαν στα ευπώλητα της χρονιάς αλλά προσωπικά με απογοήτευσαν σε βαθμό που ορισμένα δεν πρόλαβα ούτε να τα τελειώσω. Και αυτό, για τα προσωπικά μου γούστα, είναι αψευδής μάρτυρας κακού βιβλίου. Παραθέτω τους τίτλους και τα σχόλια αντίστροφα. Από το 5ο χειρότερο μέχρι την ’’απολύτη’’ μάπα του 2005.
5. Εσχατοι καιροί, Αναστασία Καλλιοντζή, Εκδόσεις Λιβάνη: Η δημοσιότητα που της πρόσφερε το τηλεοπτικό σίριαλ το οποίο βασίστηκε σε ένα προ τριετίας βιβλίο της, έκανε αναγκαίο την παρουσία της με νέο τίτλο στην αγορά. Το ’’’Έσχατοι Καιροί’’ είναι γραμμένο στο πόδι, ακριβώς για να προλάβει να βγει στην αγορά και δυστυχώς δείχνει τι παθαίνει μια καλή συγγραφέας όταν μπλέκει με ημερομηνίες, όρια και deadlines για να πουλήσει.
4. Η ματζίκα της αγάπης, Πασχαλία Τραυλού, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ: Η συμπαθέστατη κατά τα άλλα κυρία Τραυλού συνεχίζει να εκδίδει επιτυχημένα ’’Άρλεκιν’’ με την επίφαση της λογοτεχνίας. Και συνεχίζουν να πουλάνε. Άρα, θα συνεχίσει να γράφει στο ίδιο στιλ....
3. Ο άνεμος κουβάρι, Διονύσης Χαριτόπουλος, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα: Κατ΄αρχήν, τον κύριο Χαριτόπουλο τον θεωρώ μετριότατο που έκανε όνομα σαν ’’ερευνητής’’ με την αμφιλεγόμενη βιογραφία που ’’αγιοποιεί’’ τον ’Αρη Βελουχιώτη. Λογοτεχνικά ουδέποτε μας είπε κάτι και μάλλον δεν θα μας πει ποτέ τίποτε... Εκμεταλλεύεται το βαρύ του όνομα και αφού υπάρχει διαχρονική έλλειψη έμπνευσης σφετερίζεται και τα γράμματα της μακαρίτισας της γυναίκας του δημιουργώντας ένα μπεστ σέλερ. Κάποτε θα σκάσει η ’’φούσκα’’ και θα είναι χειρότερη του Χρηματιστηρίου.
2. Στο ακρογιάλι της ουτοπίας, Αλυκόνη Παπαδάκη, Εκδόσεις Λιβάνη: Από τις κύριες εκφράστριες της ’’ροζ’’ λογοτεχνίας για γυναίκες. Ο Θεός να μας βοηθήσει...
1. Δύο μέρες μόνο, Χριστόφορος Παπακαλιάτης, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα: Τι συμβαίνει όταν ένας σοβαρός εκδοτικός οίκος προσπαθεί να εκμεταλευτεί την δύναμη της επωνυμίας και του τηλεοπτικού δέκτη; Εκδίδει βιβλίο του κυρίου Παπακαλιάτη, τον χρίζει και συγγραφέα (αφού ήδη ο τηλεοπτικός κόσμος τον έχει αποδεχθεί κατά σειρά ως ηθοποιό, σεναριογράφο και σκηνοθέτη) και πουλάει 500 αντίτυπα ημερησίως...Επιχειρηματικά, η πιο έξυπνη κίνηση της χρονιάς. Για τα υπόλοιπα μην τα συζητάμε καλύτερα....Δυστυχώς ότι και να γράψω για αυτά τα βιβλία πούλησαν και θα συνεχίσουν να πουλάνε...Κάποια στιγμή στο μέλλον θα σας γράψω και για εκείνα τα βιβλία που άξιζαν να πουλήσουν και έμειναν αραχνιασμένα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων...